Encyclopedie van Zeeland

Kon. Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (1982)

Gepubliceerd op 24-11-2020

SPREEUWPOT

betekenis & definitie

Pot of kan van (meestal rood) aardewerk, met bolle bodem, lange hals en een oor. In de buik is opzij een gat gemaakt.

Vlak onder de monding van de hals en bij de overgang van de hals in de buik zijn twee lusjes, ook van aardewerk, aangebracht, waardoor een stokje gestoken kan worden. De totale lengte van de pot is doorgaans ongeveer 25 cm, de diameter van de buik ongeveer 20 cm. Het Middelburgse exemplaar, dat in 1940 bij graafwerk in een verwoest gebouw werd gevonden, is 24,5 cm lang, met een buik van 19,5 cm doorsnede. Het berust nu in het Zeeuws Museum te Middelburg. De pot werd met het oor aan de gevel van een gebouw gehangen, zodat het gat in de buik tegen de muur rustte. Het was de bedoeling van deze spreeuwpotten, welke meest uit de 17e en 18e eeuw dateren, om aan spreeuwen nestgelegenheid te bieden; de eigenaar wachtte het ogenblik af tot er jonge vogels in het nest waren, nam dan de pot van de muur en haalde door het gat de jongen uit het nest om ze te koken en als gerecht op tafel te brengen.

Deze toepassing wordt bevestigd door recepten in kookboeken uit de 17e en 18e eeuw. Op schilderijen en tekeningen uit die tijd van Vlaamse en Nederlandse kunstenaars kan men spreeuwpotten tegen huizen en boerderijen zien hangen. Sedert enkele jaren (± 1974) worden er in Zeeland opnieuw zulke potten naar het oude model gemaakt en te koop aangeboden.LITERATUUR

W. S. S. van Benthem Jutting, Een Middelburgsche spreeuwpot.

Spreeuwpot, gemaakt van rood aardewerk, in gebruik in de 17e en 18e eeuw (Zeeuws Museum Middelburg).

< >