Een acute besmettelijke infectie van de luchtwegen, die veroorzaakt wordt door Borderella pertussis en via besmette druppeltjes van mens op mens wordt overgebracht. De ziekte kwam vroeger overwegend bij zeer jonge kinderen voor.
Sinds vrijwel de gehele Nederlandse jeugd tegen kinkhoest wordt ingeënt, behoort kinkhoest de laatste twintig jaar tot de verdwenen infectieziekten. Kinkhoest heeft in het verleden de aandacht gehad van verscheidene Zeeuwse artsen. Levinus → Lemnius uit Zierikzee is mogelijk de eerste die kinkhoest in ons land heeft beschreven. Ook een ander Zierikzees medicus, dr. Abraham ’s Graeuwen, heeft zich met kinkhoest beziggehouden.Hij beantwoordde in 1788 een prijsvraag handelend over kinkhoest, die door het Utrechts genootschap van Konsten en Wetenschappen was uitgeschreven. Hondelink, destijds huisarts in Krabbendijke en Waarde, heeft een kinkhoest epidemie uit 1927 beschreven. Omdat de religieuze overtuiging van het overgrote deel van de bevolking uit zijn praktijk zich tegen preventieve maatregelen verzette, was hij niet in staat de eventueel beschermende waarde van het toenmalige kinkhoestvaccin te toetsen. Zijn proefschrift geeft een uitstekende indruk van het natuurlijk verloop van een kinkhoestepidemie in een geïsoleerde omgeving. Het demonstreert nog eens temeer hoe wezenlijk de inhoud van het werk van de huisarts de laatste vijftig jaar is veranderd. Door Vos, huisarts te Wolphaartsdijk, werd de kans de waarde van het moderne kinkhoestvaccin te toetsen, op zeer fraaie wijze benut.
In zijn éénmanspraktijk, met een sterk insulaire structuur, bleek in 1957 het aantal nul tot elfjarigen, die in het verleden nimmer kinkhoest gehad hadden, uit twee ongeveer even grote groepen te bestaan. Een groep van 167 kinderen was wegens religieuze redenen in het geheel niet ingeënt, de andere groep van 206 kinderen was volledig geïmmuniseerd. Gemeten aan de ernst en de duur van het ziektebeeld bleek het kinkhoestvaccin tijdens de in 1957/58 in Wolphaartsdijk voorkomende kinkhoestepidemie een beschermende werking te hebben van 70%.
LITERATUUR
H. Hondelink, Gegevens verzameld naar aanleiding van een kinkhoest-epidemie in een overzichtelijke algemeene praktijk. C.M. van Hoorn, Lemnius. A.I. Vos, Huisarts, Wetensch. 4,(1961) 114.
