[i]Voedings- en genotmiddelenindustrie.
[/i]In de Zeeuwse situatie vormt deze bedrijfssector één van de belangrijkste industrieën, gezien vanuit het oogpunt van de werkgelegenheid. Het grootste aantal bedrijven wordt gevonden in Zeeuws-Vlaanderen, waar ruim de helft van de totale werkgelegenheid is vertegenwoordigd. De aanwezigheid van enkele grootbedrijven (C.P.C. Sas van Gent B.V., Coöp. Vereniging SuikerunieU.A., C.S.M. Suiker B.V. e.a.) is daarvan mede de oorzaak.
De totale werkgelegenheid wordt geschat op ruim 2.300 voor geheel Zeeland. In MiddenZeeland (Yerseke), maar ook elders is de mossel- en visconservenindustrie van belang. Met name de mosselinleggerijen kenmerken zich door een grote seizoengevoeligheid; dit geldt overigens ook, zij het in mindere mate, voor de groenten- en fruitconservenfabrieken op Zuid-Beveland. Opmerkelijk is de grote verscheidenheid in produkten, die binnen deze sector worden voortgebracht. Wat eveneens opvalt is, dat de meeste grotere bedrijven inmiddels al een respectabele leeftijd hebben bereikt. Zo werd de Koninklijke ZeelandiaH.J.
Doeleman B.V. in 1900 opgericht; de Suikerfabriek ‘Sas van Gent’ thans C.S.M. Suiker B.V. dateert van 1872, het bedrijf van de Suikerunie U.A. van 1899 en de C.P.C. ‘Sas van Gent’ van 1912. Ook enkele kleinere bedrijven kunnen bogen op een reeds lange levensduur, zoals bijv. de Meelfabriek ‘Walsenmolen Sas van Gent’, die in 1829 werd opgericht.
Textiel- en kledingindustrie.
Weinige bedrijven en bedrijfjes, met tenminste 10 werkzame personen elk, zijn nog over van de eertijds bloeiende industrieën, die na de oorlogsjaren een snelle ontwikkeling hebben doorgemaakt. De huidige problematiek in deze sectoren is alom bekend en in feite te wijten aan de opkomst van de derde-wereldlanden, die werken met een belangrijk lager loonniveau dan het onze. Slechts twee bedrijven hadden elk meer dan 100 personeelsleden, te weten Clingse Textielfabrieken ‘Clitex’ B.V. te Clinge en Textielfabrieken Emile Lockefeer B. V. te Hulst. Deze bedrijven zijn resp. opgericht in 1934 en 1910. De economische crisis van de beginjaren ’80 heeft hun overlevingskansen bepaald niet groter gemaakt.
Het ziet er naar uit dat de werkgelegenheid die ééns op bijna 600 kon worden geschat, in de komende jaren nog verder zal afkalven. Eén van de signalen hierbij is de geringe investeringsbereidheid in deze sector, maar ook het afstoten van sommige dochterbedrijven, het gebrek aan een opvolger bij sommige ondernemers e.d. leiden tot deze conclusie.
Hout- en meubelindustrie.
Relatief veel bedrijven in deze sector bevinden zich in Zeeuws-Vlaanderen. Opmerkelijk is de gemiddelde grootte van de bedrijven: gemiddeld werken er slechts ca. 20 werknemers per bedrijf. Hoewel de werkzaamheden sterk zijn afgestemd op de ontwikkelingen in de bouwnijverheid, handhaven de bedrijven in deze sector zich redelijk, mede door het feit dat ook orders van elders in den lande kunnen worden verkregen door met name enkele timmerfabrieken. De meubel- en kleinmeubelindustrie in deze sector maakt een moeilijke tijd door; deze bedrijven kunnen zich slechts handhaven door specialisatie en zo mogelijk export.
Papierindustrie.
Deze sector is in Zeeland zwak vertegenwoordigd. Er bestaat slechts één bedrijf in Zeeuws-Vlaanderen, dat kartonnen verpakkingen fabriceert voor met name de voedingsmiddelenindustrie .
Grafische industrie.
Hieronder worden drukkerijen en uitgeverijen verstaan. In onze provincie ligt het zwaartepunt duidelijk in Midden-Zeeland, omdat daar de kantoren van de Provinciale Zeeuwse Courant zijn gevestigd. Voor het overige overheerst het kleinbedrijf, waarbij dient te worden opgemerkt, dat bepaalde bedrijven door creativiteit en specialisatie de laatste jaren sterk zijn gegroeid. De vooruitzichten voor deze tak van bedrijvigheid worden momenteel minder: bij sommige bedrijven werd de klacht vernomen, dat personeel moeilijk te krijgen is. Het gebrek aan oplei-
