Al vrij spoedig na de inundatie van Walcheren (oktober
1944) kwam men tot het inzicht dat bepaalde gebieden zodanig te lijden hadden van kreekvorming, overspoeling met zand, afspoeling van de vruchtbare teelaarde, dichtslibben van de watergangen, enz. dat herstel in de oude toestand moeilijk en kostbaar zou zijn. Bovendien zou men dan een structuur behouden, die reeds vóór de overstroming veel te wensen over liet en die een economische bedrijfsvoering in de weg stond. De mogelijkheden van de toen geldende Ruilverkavelingswet 1938 achtte men niet toereikend voor een structurele verbetering. In mei 1947 werd daarom het ontwerp ingediend voor de Herverkavelingswet Walcheren, die na een snelle behandeling op 27 november 1947 door H.M. de Koningin werd ondertekend.
Enkele verschillen met de Ruilverkavelingswet:
1. verplaatsing van ondernemers naar elders (bijv. IJsselmeerpolders) en bedrijfsvergroting vormen een onderdeel van de procedure (herverkaveling in plaats van ruilverkaveling);
2. de aanvraag en de stemming door de eigenaren ontbreekt, het besluit tot herverkaveling wordt genomen door de Staten-Generaal;
Aanleg van nieuwe waterlopen aan de Lageweg te Nisse (Z.-Bev. 1973).
oud nieuw
aan- opper- aan- opper-
Herverkavelingsgebied tal vlakte tal vlakte
Schouwen-Duiveland 5,6 2,3 ha 2,3 6,2 ha
Zak van Zuid-Beveland 4,7 1,7 ha 2,4 3,9 ha
Tholen 4,4 2,0 ha 3,0 3,1 ha
3. de herverkavelingscommissie, die met de uitvoering is belast, krijgt verdergaande bevoegdheden dan de plaatselijke commissie in een ruilverkaveling;
4. over bezwaarschriften ingediend tegen het plan van toedeling wordt in hoogste instantie beslist door de Raad van Beroep in plaats van door de rechtbank;
5. een groter deel van de kosten komt voor rekening van het Rijk; hiertoe behoort ook een vergoeding voor de aftrek van wegen en waterlopen. Voor het overige vertoont de procedure een sterke gelijkenis met de Ruilverkavelingswet, met name die van 1954.
De voor Walcheren in het leven geroepen Herverkavelingswet is na de watersnoodramp van 1 februari 1953 van toepassing verklaard op vier van de zwaarst getroffen gebieden van Zeeland. Dit geschiedde bij wet van 7 augustus 1953, genaamd Herverkavelingswet Noodgebieden. De vier gebieden waren: Schouwen-Duiveland, Tholen, de Zak van Zuid-Beveland en Waarde, samen vormend de zg. → Herverkaveling Zeeland. Met de leiding was belast de herverkavelingscommissie Zeeland, onder wie voor elk van de gebieden een agrarische subcommissie ressorteerde.
De Herverkavelingswet is uitsluitend toegepast in Zeeland en wel in de hierboven genoemde gebieden.
