Noord-Brabant werd, evenals de rest van Nederland, op 10 mei 1940 betrokken bij de Tweede Wereldoorlog, toen de Duitse troepen de grens overschreden en de Maas- en Peelstellingen aanvielen, terwijl Duitse parachutisten bij de Moerdijk landden; er werden ook Duitse soldaten in Nederlandse uniformen ingezet. Het Franse 7de leger kwam Nederland te hulp.
Breda kwam te liggen in het noordelijkste deel van de Franse verdedigingslinie. Op 12 mei moest de bevolking van die stad op bevel van de Franse commandant worden geëvacueerd, 50.000 burgers hebben de stad verlaten en vluchtten m de richting Antwerpen, gedeeltelijk ook naar Frankrijk.Op 24 mei 1940 werd de Nederlandse Unie opgericht, waarvan prof. dr. J. de Quay een der initiatiefnemers was. Het secretariaat werd later in Brabant gevestigd. In 1941 op 13 juni moesten alle joden in Brabant zich melden. Op 28 juni komt Arnold Meijer uit Oisterwijk met zijn Nationaal Front naar voren. Hij wil een Nederlands legioen tegen het bolsjewisme vormen.
In september werden de gemeenteraden verboden.
Op 19 januari 1942 wordt pater Titus Brandsma, die vele jaren in Oss woonde, door de Duitsers gearresteerd. Hij zou nog hetzelfde jaar in het concentratiekamp Dachau overlijden. In maart werd de eerste gedropte geallieerde agent door de SD gearresteerd. Het beroemde Englandspiel, waar het kamp Haaren het middelpunt van werd, was begonnen. Op 4 mei 1942 werden 460 vooraanstaande Nederlanders in Beekvliet, en vervolgens ook op de Ruwenberg in Sint-Michielsgestel gegijzeld. De Duitsers schoten in augustus de postduiven in Liempde dood.
Op 15 augustus 1942 werden vijf gijzelaars uit het kamp Haaren naar Goirle vervoerd, waar zij werden gefusilleerd als vergelding van een spoorwegaanslag. In november werden op vrijwel alle plaatsen de kerkklokken geroofd om te worden omgesmolten. Op 6 december 1942 voerden honderd bommenwerpers van de RAF een bombardement uit op de Philipsfabrieken in Eindhoven.
Op 13 januari 1943 werd het concentratiekamp Vught door de Duitsers in gebruik genomen. De eerste 250 gevangenen kwamen hier aan uit het kamp Amersfoort, Na de razzia's, die op 9 februari werden gehouden, kwamen 1200 jonge mensen naar het kamp te Vught: dit was een gevolg van de aanslag op een secretaris-generaal. Er volgde een protest van de kerken. Ook stakers, die op 1 mei aan de stakingen hadden deelgenomen, werden naar Vught overgebracht. Op 3 mei gingen bij Philips 80.000 man in staking. Op 13 mei 1943 moest iedereen z’n radio inleveren. Het luisteren naar buitenlandse uitzendingen was voortaan verboden.
Op 25 januari 1944 volgden aanslagen op gemeentehuizen en distributiekantoren. In Tilburg werden o.m. 105.000 zegels en 700 blanco persoonsbewijzen buitgemaakt. Op 24 mei werden ca 800 gevangenen van Vught naar Dachau overgebracht. Op 6 juni kwamen 1500 gevangenen uit Scheveningen naar het kamp Vught. De eerste gevangenen werden daar op 29 juni 1944 op de fusilladeplaats geëxecuteerd. Op 5 september was het Dolle Dinsdag.
Duitsers en NSB-ers namen de vlucht. Uit Vught werden 3500 gevangenen naar Duitsland getransporteerd. Het gerucht ging dat Breda door de geallieerden al was veroverd, maar dat bleek nog niet het geval te zijn. De Duitsers kwamen terug naar Zuid-Beveland en Woensdrecht. Op 11 september was een Britse patrouille doorgestoten tot Valkenswaard en op 17 september trokken geallieerde colonnes door Brabant op weg naar Nijmegen-Arnhem. Eindhoven werd op 18 september bevrijd.
Veldhoven op 19 en Geldrop op 20 september. Een tegenaanval bij Son werd afgeslagen. Op 21 september kwam Schijndel vrij. Op 23 september volgde een landing van de geallieerden bij Grave, maar de Duitsers zetten een tegenoffensief in bij Veghel. Op 24 september werd Deurne bevrijd. Een zware strijd moest er gestreden worden bij Overloon tussen 30 september en 14 oktober, toen dat dorp door de geallieerden veroverd werd.
Vanaf 5 oktober ging Radio Herrijzend Nederland vanuit Philips de lucht in. Toen werd de eerste compagnie Stoottroepen opgericht, op 6 oktober was Ossendrecht vrij, maar er was nog Duitse tegenstand bij Woensdrecht. De Canadezen veroverden die plaats op 16 oktober. De Duitsers zaten toen op Zuid-Beveland en Walcheren ingesloten. 's-Hertogenbosch werd op 25 oktober bevrijd. Tilburg. Bergen op Zoom en Zundert kwamen op 27 oktober vrij. op 29 oktober gevolgd door Breda.
Na felle gevechten werd Steenbergen op 4 november 1944 bevrijd, evenals Geertruidenberg. Op 5 november volgde een grote ramp in Heusden. waar de Duitsers het raadhuis opbliezen, waarin vele burgers zich hadden teruggetrokken. Van de 180 burgers werden er 120 gedood. Ook de beide kerken waren door de bezetter opgeblazen. Op 6 november waren de Canadezen en Britten tot aan de vernielde Moerdijkbrug doorgestoten. Drie dagen later was heel West- en Midden-Brabant bevrijd. Vijf ministers-kwartiermakers o.l.v. premier Gerbrandy kwamen op 25 november 1944 vanuit Londen naar Oisterwijk om daar enige tijd hun bivak op te slaan.
Op 15 februari 1945 installeerde minister van Justitie, Van Heuven Goedhart, in 's-Hertogenbosch het eerste tribunaal voor de berechting van politieke delinquenten. Koningin Wilhelmina. die in Huize Anneville te Ulvenhout resideerde, vernam daar dat de Duitsers in Nederland hadden gecapituleerd. Op 5 mei werd de nederlaag m Wageningen schriftelijk vastgelegd. Vanuit Brabant was al een grote hulpactie voor het westen, dat een zware hongerwinter geleden had, op touw gezet: Zuid helpt Noord.
Bron: Nederland in oorlogstijd.