Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

MOLUKKERS

betekenis & definitie

in 1951 zetten de eerste ex-KNIL mannen voet aan wal in ons land. Via een opvangcentrum in Amersfoort werden zij verdeeld over verschillende kampen in het land; ook in Brabant: in Vught ,,de Lunetten”, in Nistelrode het woonoord „Donze”, de Villheide in Mill, „de Baarschot” in Middelbeers en in de plaatsen Hooge en Lage Mierde en Wouw.

Lunetten was het grootste woonoord (in 1960 woonde 16,2% der Molukkers in Brabant, waarvan 12% in Vught) en daarmede ook het grootste zorgenkind. Het kamp bestaat uit de hoofdgebouwen waarin de Duitse militairen van het voormalige concentratiekamp waren gehuisvest en uit barakken van de ex-politieke gevangenen.

Door het bijeenwonen van de verschillende soorten Molukkers n.1. de Ambonezen of Zuidmolukkers (afkomstig van de eilanden Ambon, Ceram, Haruku, Saparua en Nusa Laut) en de Keiëzen of Zuidoostmolukkers (afkomstig van de Kei- en Tanimbareilanden) kwam het er gedurende de eerste jaren geregeld tot schermutselingen. In 1952 was zelfs ingrijpen van politie en leger noodzakelijk. Men hield een zoekactie naar wapens, afkomstig uit het oude Indië, en strafte met een uitgaansverbod en overplaatsing. In 1951 had er reeds een incident plaatsgevonden waarbij een Keiëes een arm werd afgekapt (deze wordt nog steeds als relikwie bewaard).

In 1953 kwam er een botsing op godsdienstig gebied, een afscheiding onder leiding van dominee Keiluhu, wat tot de nodige onrust leidde.

In beginsel was de zorg voor de Ambonezen een zaak van het CAZ (Commissie Ambonezen Zorg). Toen echter duidelijk werd dat het tijdelijke verblijf in Nederland omgezet zou worden in een permanent werd de zorg een onderdeel van het CRM. Om de integratie te bevorderen en de verschillende groeperingen toch bij elkaar te laten wonen werden er in een aantal Brabantse gemeenten woonwijken gesticht: in Helmond, Cuijk, Den Bosch-noord; in Breda, waar overwegend moslims en aanhangers van ir. J. Manusama woonden, evenals in Tilburg; in Waalwijk verblijven aanhangers van Tamaela.

Manusama en Indonesiërs, nog gemengd dus. Vanaf 1 januari 1959 moesten de inwoners van ..de Lunetten'' in Vught ingeschreven staan als burgers van die gemeente. In de jaren zestig woonden er nog + 600 mensen in dit kamp. De bewoners werd aangezegd dat zij per 1 juli 1970 het woonoord moesten hebben verlaten wat een stroom van protesten tot gevolg had. Er werden commissies opgericht, gemeenteraadsvergaderingen gehouden. er werd zelfs gedreigd met een ingreep van het kabinet.

De Molukkers antwoordden hierop met ,,de Kampraad". de ,,Lunettenstichting" en de jongerengroep ..Paleeuw" terwijl buiten het woonoord de Pax Christi beweging een handtekeningenaktie hield. Pers, radio en televisie mengden zich in de discussie en op 20 maart 1976 kwam CRM,minister Van Doorn persoonlijk naar de Lunetten met het voorstel een herhuisvestingscommissie in te stellen met vertegenwoordigers van CRM. de gemeente en het woonoord.

Zelfs nog in 1986 wilden van de 130 gezinnen slechts negen hun barak verruilen voor een stenen huis in een Vughtse wijk. De anderen hielden vast aan het beleven van hun eigen cultuur in de hun eigen omgeving. ,,de Lunetten".

In datzelfde jaar besloot de regering echter wel alle oud Knil-militairen een uitkering van ƒ 2000,in het vooruitzicht te stellen plus een erepenning. Er bestaan ook plannen voor een Moluks museum met een ere-gedenkplaat. Dit museum moet een goed beeld geven van de Molukse geschiedenis, tevens een stimulans worden voor de ontwikkeling van de Molukse kunst en cultuur in Nederland. Hierv oor wordt een half miljoen per jaar beschikbaar gesteld. Volgens J. Huliselan zou dit museum het best tot zijn recht komen in het laatste Molukse woonoord ,,de Lunetten” in Vught. Huliselan is afgevaardigde in de grootste vertegenwoordigende Molukse organisatie in ons land. de Badan Persatuan.

Bron: Henk Smeets in Vreemd volk in Brabant; Brabants Dagblad. 22-4-86.

< >