Encyclopedie van Noord Brabant

Anton van Oirschot (1985-1986)

Gepubliceerd op 20-10-2020

JONG, ADRIANUS MICHAEL DE

betekenis & definitie

(Nieuw Vossemeer 1888-Blaricum 1943), journalist en auteur. Dc Jong werd geboren in een arm arbeidersgezin, waarvan slechts enkele kinderen in leven bleven.

In West-Brabant was voor zijn vader geen werk meer, wel in de Rotterdamse haven. Daarom verhuisde het gezin naar Rotterdam. Na een verblijf in Vrijenban en in Delft, waar hij werkzaam was als onderwijzer, werd de Jong journalist; hij was kunstredacteur van het socialistische dagblad Het Volk en literair medewerker bij de VARA. A. M. de Jong keerde terug naar zijn Westbrabantse geboorteland om de inspiratie van zijn jeugdjaren te doen herleven. Hij vestigde zich te Bergen op Zoom en schreef daar de eerste twee delen van zijn zeer veel gelezen romancyclus Merijntje Gijzen, namelijk „Het verraad” en „Flierefluiters oponthoud”.

Het is het verhaal van een Brabantse jongen, Merijntje, en zijn vriendschap voor de stroper, de Kruik, en zijn verdere ontwikkeling. In 1930 verliet hij Bergen op Zoom en maakte de serie verder af. Het harde Rotterdamse havenleven en de bittere armoede van zijn geboortestreek vormden de achtergrond van zijn romans. Bekend werden de reeksen: Merijntje Gijzen’s jeugd, en Merijntje Gijzen’s Jonge jaren, alsmede de serie Evangelie van de Haat. Hij publiceerde 25 romans, waaronder ook Frank van Wezels Roemruchte Jaren; 18 toneelstukken, 9 novellen, 16 kinderboeken, 4 reisbeschrijvingen. In de oorlog, 1943, werd hij in zijn huis te Blaricum door de SS vermoord, als eerste slachtoffer van de zogeheten Silbertanne-moorden.In 1968 werd op het pleintje in Nieuw Vossemeer een beeld van Merijntje Gijzen, zijn romanfiguur, geplaatst, vervaardigd door J. Valk uit Roosendaal. Hier kwam ook het A. M. de Jonghuis. Als hommage aan de schrijver werd dat huis door de Stichting A. M. de Jong in 1975 gebouwd en ingericht, met als voornaamste bedoeling om schrijvers onderdak te verlenen.

Er bevindt zich hier een permanente expositie over De Jong. Het A. M. de Jonghuis is niet het geboortehuis van de schrijver; dat werd bij de watersnood van februari 1953 verwoest. De Merijntje Gijzen-cyclus werd ook verfilmd en is enkele malen op de televisie vertoond.

< >