op verzoek van de kerkelijke overheid in het bisdom werd door de Fraters van Tilburg in 1899 een pro-gymnasium geopend te Tilburg, dat in 1901 tot een volledig gymnasium werd uitgebreid. In 1911 kwam daarvoor een nieuw gymnasium in de plaats met dr.
P. C. de Brouwer, priester van de Fraters van Tilburg, als rector. Na die tijd ontstond er een grote groei van de diverse gymnasia in de grotere steden van Noord-Brabant. In 1905 kwam daarbij dat de Hoger Onderwijswet subsidieverlening mogelijk maakte. Met de opkomst van de Hogere Burger Scholen werden deze veelal met een afdeling gymnasium samengevoegd tot lycea of colleges.Toch waren er al eerder gymnasia in Noord-Brabant, die ontstaan waren uit de oude Latijnse Scholen. Omstreeks 1850 was aan de Latijnse school een einde gekomen. Gymnasia kwamen ervoor in de plaats, zoals in ’s-Hertogenbosch het Stedelijk Gymnasium van 1848. Het programma werd uitgebreid met wiskunde, geschiedenis, aardrijkskunde en moderne talen. In 1855 kwam er ook een opleiding voor hand-, rechtlijnig- en machinetekenen bij, om de concurrentie van een toekomstige industrieschool te kunnen opvangen. Het gymnasium in Den Bosch had de bekende dr.
C. R. Hermans als rector.
Elders in Brabant waren er Latijnse Scholen, die nog een tijdje bleven bestaan, zoals in Gemert, Megen, Cuijk en Uden. Bergen op Zoom kende een gymnasiale opleiding met zeer weinig leerlingen; Breda geen. Eindhoven kreeg op het einde van de 19e eeuw het Gymnasium Augustinianum.
Er waren in Noord-Brabant buiten deze gymnasia al vrij vroeg seminaries; zowel van de bisdommen en van de priestercongregaties. in totaal 28 priesterscholen.
De gymnasia vormen thans grotendeel een onderdeel van de VWO-colleges. Er zijn in Noord-Brabant de volgende gymnasia:
Bergen op Zoom: Mollerlyceum; r.k. gymn. juvenaat H. Hart;
Boxmeer: Elzendaalcollege;
Boxtel: Jacob Roelandslyceum;
Breda: Nassau scholengem.; gem. gymnasium; scholengem. O. L. Vrouwelyceum; Mencia de Mendoza; Newman-Ypelaar;
Deurne: St. Willibrordgymnasium;
Eersel: Rythoviuscollege;
Eindhoven: Van Maerlandtlyceum; Eindhovens prot. lyceum; V. d. Puttlyceum; gem. scholen-gem. Genderdal; Eckartcollege; St. Joriscollege; Augustinianum; Lorentzlyceum;
Geldrop: Strabrechtcollege;
Goirle: Mill-Hillcoilege;
Heeswijk-Dinther: Bernrode;
Helmond: Carolus Borromeuscollege; ’s-Hertogenbosch: Stedelijk gymnasium; St. Janslyceum; Jeroen Boschcollege;
Sint Michielsgestel: Beekvliet;
Oosterhout. St. Oelbertgymnasium; Roosendaal. Norbertuscollege; Gertrudislyceum;
Tilburg: Cobbenhagencollege; Koning Willem II; St. Pauluslyceum; Theresialyceum; Odulphuslyceum;
Uden: Kruisherencollege;
Valkenswaard: Hertog Jancollege;
Veghel: Mgr. Zwijsencollege;
Vught: Maurickcollege;
Waalwijk: Dr. Mollercollege.