Het oudste schaakstuk in Nederland van vóór 1200 is 1938 bij verbouwing van de ‘Leeuw. Cour.’ in Lwd. opgegraven.
Eerste schaakclub in Frl., voor zover bekend, ‘Strijd in Eendracht’, in Woudsend (1843). Daarna volgden: ‘Philidor’, Lwd. (1847), ‘Strijd en Eendracht’, Weidum (1850), ‘Heerenveen’, ‘Sneek’ en ‘Overwinning kroont den strijd’, Winaldum (1861), ‘Friso’, Winsum (1863), en ‘Dokkum’ (1864).
In 1905 werd te Bolsward, op initiatief van schaakclub ‘Westergoo’, De Fr. Schaakbond opgericht.Sterkste spelers voor 1930 o.a.: Van der Stal, S. J. Rienks (f 1954) en J. Tolsma. Th. Heemskerk (minister in enige kabinetten) was een sterk speler en jarenlang lid van ‘Philidor’.
Van 1930-34 was K. M. Bergsma, arts te Ferwerd (in 1934 vertrokken naar Rotterdam), de sterkste speler. In 1934 was E. Ploegh kampioen, sedert 1935 H. Kramer.
Overige vooraanstaande spelers: K. D. Mulder van Leens Dijkstra, Th. P. v. d. Tol, D. Hokwerda, D.
Boven en A. Tilstra. De grootste schaakclub is ‘Philidor’ met 110-130 leden. Het eerste tiental van deze club speelt een rol in het Nederlandse schaakleven.
