Voormalige zeeslenk in het kwelderland van Wonseradeel tussen O.-Vliestroom en Middelzee, N. van Pingjum, W. van Witmarsum, N. van Schraard en Z. van Bolsward. Terug te vinden, o.a. in Bedelaarsvaart, N. van Pingjum, in landsloten en lage terreinstroken, tot Bolsward.
Naam bewaard in de streek Marninge en de M.-dijk (ook Mane-, Meanedyk) N. daarvan.Zandige ruggen aan weerszijden wijzen op belangrijke toevoer van zeewater bij hoge vloeden. Van de vele zijgeulen is de vrijwel parallelle Rijd de belangrijkste; ook deze stond met de Middelzee in verbinding. De oudste dijk in dit gebied omsloot het land tussen de geulen. Door op die ringdijk aansluitende jongere zeedijken werd de M. geleidelijk afgedamd. De uitwateringssluis, de Ulkezijl, in de W. afsluitdijk van de M., deed nog lang dienst voor de afwatering van het M.-gebied en aangrenzende landen. In de waternaam M. wrsch. een oud woord voor ‘zee’.
Zie: Schönfeld, Waternamen 63, 198; W. de Vries, Groninger plaatsnamen (Groningen 1946), 137,138; Binnendiken en Slieperdiken. Marnedijk. Weg. tussen JW.-zijl W. van Bolsward en Harkezijl Z. van Witmarsum; na gereedkoming van de rijksweg Afsluitdijk-Bolsward (1940) niet meer belangrijk voor het verkeer.
Eertijds deel van de oude waterkering van de polder HartwerdWitmarsum,wrsch. van voor 1000. Later was de Hf.-dijk binnendijk voor N.O.-Wonseradeel. De naam gold van Klieuw Z. van Hidaard tot Abe Heringazijl W. van Achlum.
Zie: Binnendiken en Slieperdiken 1, 293.
Marnezijl. Voormalige brug in de IW.-dijk over de vaart Bolsward-Bolswarder Gat-Makkum. Uitwateringssluis voor de Dieperderhem, later ook voor Hennaarderadeel en Baarderadeel.
Voor het eerst genoemd in 1403; de keersluis heeft tot 1881 dienst gedaan. De brug werd overbodig door aanleg van de nieuwe rijksweg Afsluitdijk-Bolsward (1940).
