De piëtistische separatistische beweging, gesticht door Jean de Labadie (1610-1674), kwam na diens dood te Altona in 1675 naar Frl., waar de state van Cornelis van Aerssen van Sommelsdijk (Waltahuis of Thetingastate) te Wieuwerd een prot. klooster werd o.l.v. Pierre Yvon.
De zusters Anna, Maria en Lucia van Aerssen behoorden tot deze huisgemeente. Velen vonden hier een innig godsdienstig leven, een reactie op de kerkelijke orthodoxie.Het doel was een kerk van beproefde gelovigen. Dit leidde tot separatisme en werd als zodanig door de Fr. kerk bestreden. Toch hadden de L. in Frl. vele vrienden, ook onder de predikanten (Herm. Witsius, Wilh. h Brakel). Overal werden sluipvergaderingen gehouden (o.a. Blija, Akkerwoude).
Twee predikanten begaven zich naar Wieuwerd (J. Hesener, B. Cohlerus). Ook A. M. van Schuurman, H. van Deventer, M. S.
Meryan. Door het optreden van de L. liep de kerkgang en de deelname aan het Avondmaal terug. Men beproefde de gemeenschap van goederen te handhaven, maar na een bloeiperiode (ca. 1680) verliep de kolonie. Kolonisatie naar N.-Amerika en Suriname mislukte. Ca. 1732 werd de gemeenschap ontbonden. De invloed der L. is vrij groot geweest, zie Quakers, Penn, W.
Zie: W. Goeters, Die Vorbereitung des Pietismus.... (Leipzig 1911); B.W.P.G. v, 456-467; Onze Eeuw, vin (1908), 424-456; Wumkes, Paden 1, 339-346; ui, 188-198; tv, 265-268, 289-292.
L.A.B.O. zie Leeuwarder Autobus Onderneming. LAEN, Van der. Haarlems, later Mechels r.k. geslacht, door huwelijk sedert 1616 in bezit van Liauckamastate te Sexbierum, waar het 1787 uitgestorven nageslacht nu en dan vertoefde.
Zie: Stb. 1, 249; Il, 169; Ned. Arch. van Genealogie en Heraldiek vii (1949), 101.
