Bestaan ruim een eeuw. Reeds de Halbertsma’s gaven enkele ‘hellingen’ met Fr. rijmpjes.
Het eerste boekje was Waling Dijkstra’s Blommekranske for da Fr. berntsjes (1851), een allegaartje van rijm en onrijm, met enkele aardige versjes, maar met veel dat de moderne lezer ongeschikt acht. Veel beter was Memmeboekje foear de litse ben, dat de Hallumer domineesdochter Johanna Frederika Rutgers 1872 voor eigen rekening liet drukken.
Het pseud. Frederika van Hallum deed de vrome abt geen oneer.
Nynke van Hichtum (pseud. van S. M.
D. Troelstra-Bokma de Boer) schreef 1908 het eerste ook uiterlijk goed verzorgde kinderboekje Der wie ris in dld wyfke, met 16 prenten van Tjeerd Bottema.
Het eerste Fr. jongensboek was Sipke en ik (1922) van G. Elgersma.Sedert is heel wat verschenen. Wij noemen: S. Kloosterman, TwiIjocht-teltsjes (1928); Omke Jan (J.K. Dykstra), Fen tsien lytse pykjes (1929); J. van der Ploeg, Torda de Sigeunerhoun (1930); N. Haisma, Simmerdagen (1930), De Kar (1936); Jant Visser-Bakker, F en twa lytse famkes (1932); Barend van der Veen, Pier Pak, Trije stiennene aepkes, Sikkeman; E. S. de Jong, Fan in einekoer, in poepetoer en in lulke boer, Romke; A.
Meester-de Vries, Moarke; Inne de Jong, Jonges jen Gaesterldn; Tiny Sudema-Mulder en J. Visser-Bakker, It boek for de Fr. bern; Diet Huber, Tutte mei de linten (stijl Annie M. G. Schmidt) Sedert H. Zijlstra (Harmen Sytstra) Grimm vertaalde voor de Fr. jeugd is er meer verfriest. W.
G. van der Hulsts Van Bop en Bep en Brammetje werd Fan Jolle, Jeltsje en Janneman (1933). Geert Jonkman vertelde bekende sprookjes: De wûndere wrâld (1950). Vreemd genoeg verscheen een klassiek Nederlands boek als Afkes Tiental (al over de wereld verspreid in Engelse vertaling) pas in 1957 in het Fr. Een verhaal van de Amerikaanse Fries Meindert de Jong over zijn geboortedorp Wierum (uitgeroepen tot het beste in de Ver. Staten verschenen jeugdboek over 1955) heet in Fr. vertaling Ittsjil boppe op ’e skoalle. Verder heeft ‘Ús Fr. bemeboek’ Bretonse boekjes in veelkleurendruk uitgegeven met Fr. tekst: De Sniekeningin, naar Andersen, en Sindbad en de oaljefanten.
Zie: Cat. Fr. taal, Prov. Bibliotheek (1941), 132-143; I.H. (T955), 214-218; Rapport over het Fr. op de lagere school van de vereniging van chr. onderwijzers, met lijst van leermiddelen.
