(B.d.). Een in 1951 verschenen 'Rapport inzake de B.d. in Frl.’ beschouwt als kenmerk van B.d., dat ze worden opgericht ter bevordering van de sociale en culturele ontwikkeling der bevolking in een bepaald dorp, resp. bepaalde streek, vaak door samenwerking tussen de in dit dorp of in deze streek voorkomende geestelijke stromingen.
Het ministerie van Maatschappelijk Werk noemt in de richtlijnen voor subsidiering van B.d. 1957 een dorpshuis een gebouw, dat voorziet in de behoefte aan geschikte lokaalruimte voor het verenigingsleven van een lokale samenleving, en een buurthuis een gebouw waar men op maatschappelijke indicatie het sociale groepsleven positief tracht te beïnvloeden. In Frl. is een mengvorm ontstaan. Een stichting brengt een dorpshuis tot stand en in dit dorpshuis neemt zij de vorming van de rijpere jeugd ter hand. In 1929 werd te Jubbega het eerste buurthuis gesticht toen minister J. B. Kan, n.a.v. een interpellatie van G.
W. Sannes in de Tweede Kamer, het dorp had bezocht. Ca. 1930 legde J. v. d. Wielen te Bakkeveen op ‘het Allardsoog’ de grondslag voor het buurthuiswerk aldaar. In Noordwolde werd i.v.m. de agrarische sanering der zgn. Velden in 1955 een buurthuis gesticht en in 1953 te Akkerwoude.
Dorpshuizen komen het meest voor in O.-Frl.; in W.-Frl. zijn meer verenigingsgebouwen, veelal door de kerken gesticht. Het eerste dorpshuis in Frl. kwam in 1926 tot stand te Arum. De laatste jaren groeit de behoefte aan dorpshuizen over de hele prov. Deze behoefte ontstaat doordat vele dorpsherbergen slecht onderhouden en slecht geoutilleerd zijn en een centrum voor sociaal-cultureel werk ontbreekt. In 1956 besloten de Fr. Staten tot subsidiëring van B. d.
Zie: Rapport inzake B.- en d. in Frl., uitg. Stichting Frl. voor Maatschappelijk Werk; Rapport inzake het buurthuiswerk te Jubbega, uitgave idem; Rapport betreffende de achtergronden van het sociaalcultureel vormingswerk in Noordwolde, uitgave idem; Buurtwerk, dorps- en wijkcentra, door H. v. Riessen.
