Encyclopedie van Friesland

Prof. Dr. J.H. Brouwer (1958)

Gepubliceerd op 22-01-2020

BETONNING

betekenis & definitie

Het met tonnen aangeven van vaargeulen in Frl. door de meren geschiedde eerst door rijk, prov. en gem., sinds 1880 alleen door prov. Na 1887 het volgende systeem: varende in richting Grouw (in midden Frl.) aan stuurboord zwarte tonnen op een afstand van ca. 450 m., aan bakboord witte op een afstand van ca. 900 m., op kruispunten van vaarwegen rode tonnen van teakhout, sinds 1948 van staal.

Toen werd het vorige door rijkssysteem vervangen.Sinds 1954 het internationale laterale stelsel: komende van IJselmeer aan stuurboord zwarte spitse tonnen, aan bakboord rode stompe, op kruispunten boltonnen met topteken. Op belangrijke vaarwegen tonnen voorzien van scotchlite-reflectors, op het Prinses-Margrietkanaal aan stuurboord bovendien van witte knipperlichten op afstanden van 1 à. 1,5 km (deze ook op landbakens). ’s Winters tegen ijsgang tonnen vervangen door stalen sparboeien in dezelfde kleur; beide met kettingen van zware stenen vastgelegd. Provinciale opslagplaats van tonnen bij Jouster sluis. Voor watersport vanwege

A.N.W.B. en V.V.V. op enkele plaatsen buiten de hoofdvaargeulen ondieptetonnen van afwijkende kleur.

De B. van de Fr. Wadden, buitenwateren en zeegaten wordt verzorgd door rijksdienst voor Loodswezen te Harlingen (zie Loodswezen). Mijnenvrij geveegde vaargeulen op Noordzee met rode routeboeien midden in de vaargeul. Een zeegat binnenvarend, bereikt een schip eerst de goed kenbare ton voor het zeegat. Verder gaande, krijgt men aan stuurboord zwarte spitse tonnen en aan bakboord rode stompe. In de hoofdvaarwaters liggen op belangrijke plaatsen lichtboeien; aan stuurboord zwarte lichtboeien met een wit licht en aan bakboord rode met een rood licht.

Op lichtbrulboeien, die doordat het water bij het deinen in een koker op en neer gaat een doordringend, naargeestig geluid geven, kan de zeeman zich bij slecht zicht oriënteren. Zo ook belboeien, waaraan een grote bel zit, die bij schommeling gaat luiden (o.a. halverwege de vaart Harlingen-Terschelling, waar Blauwe Slenk, Vliestroom en Inschot samenkomen). Op de scheiding van vaarwaters rood-wit of zwart-wit gestreepte boltonnen. Op minder druk vaarwater drijfbakens (zwarte spitse aan stuurboord en rode stompe aan bakboord); de geulen over de Wadden zijn aangegeven met steekbakens: eike- of berketakken, langs het vaarwater in de grond gestoken. De wrakboeien (lichtboeien, tonnen of drijfbakens) zijn groen; de wraklichtboeien geven een groen licht. Onderwaterkabels van P.T.T. zijn aangegeven met groene drijfbakens, opschrift R.T. Lichtboeien en onbewaakte lichten (o.a. op de havendammen, de Pollendam bij Harlingen, de Noordsvaarder, de Engelsmanplaat enz.) branden op propaangas.

< >