In 1887 door de Amsterdamse arbeider Klaas Kater opgericht werkliedenverbond, waaruit later de christelijke vakbeweging is voortgekomen. Patrimonium streefde naar lotsverbetering van de werkende klasse.
In 1882 is een eerste openbare vergadering in de Zaanstreek gehouden, in 1883 volgde de oprichting van de afdeling in Wormerveer, in 1884 die te Zaandam en in 1887 die te Koog-Zaandijk. Was het verbond aanvankelijk vooral politiek actief (getracht werd een tegenwicht te vormen tegen de groeiende invloed van het socialisme), op den duur ging het ijveren voor eigen sociale doelstellingen. Voorman was toen de staatsman-dominee A.S. Talma (1864-1916); in de Zaanstreek speelde vooral de voorzitter van de Zaandamse afdeling J. Windhouwer een rol. Tenslotte ging Patrimonium op in de anti-revolutionaire kiesverenigingen.
De naam bleef echter bestaan in die van enkele woningbouwverenigingen (Zaandam, Krommenie, Wormerveer). Zie voorts: Woningbouw.
