De zorg voor moeder en kind vóór, tijdens en een aantal dagen na de bevalling. In tegenstelling tot andere westerse landen, waar alle bevallingen in het ziekenhuis plaats hebben, bestaat in Nederland de unieke traditie van de thuisbevalling.
Bij de totstandkoming van de hiervoor benodigde, kwalitatief hoogwaardige, zorg hebben de ➝ kruisverenigingen een belangrijke rol gespeeld, die later door zelfstandige kraamcentra is overgenomen. Afgezien van een betrekkelijk klein aantal gevallen waarin op medische indicatie (bijvoorbeeld door de gezondheidstoestand van de vrouw of te verwachten complicaties) bevalling in een ziekenhuis noodzakelijk blijkt, kiest de bevolking in meerderheid voor thuisbevalling. Daarbij wordt de prenatale zorg geleverd door de kruisvereniging, terwijl de geboorte wordt begeleid door een verloskundige met de hulp van een kraamverzorgende die vervolgens een aantal dagen moeder, kind en gezin aandacht blijft geven.In de Zaanstreek bestonden aanvankelijk twee kraamcentra. Uit dat in Zaanstreek-Noord ontstond in de jaren '60 een in Wormerveer gevestigde kraamkliniek, waarin ook verloskundigen samenwerkten. Ondanks de idealistische opzet, kwalitatief uitstekende zorg en grote instemming van de bevolking, kon deze kliniek het niet bolwerken, doordat financiële steun van overheid en ziekenfondsen uitbleef. De kraamzorg wordt thans gegeven door de in Zaandam gevestigde Stichting voor Verloskunde en Kraamzorg 'Zaanstreek' , in 1972 ontstaan uit de Stichting Het Wit-Gele Kruis. Het centrum telt bijna 90 medewerk(st)ers, het aantal begeleide bevallingen is toegenomen tot 1600 per jaar. Het tarief van deze zorg wordt vastgesteld door onderhandeling tussen het kraamcentrum en het ziekenfonds als belangrijkste financier.
