Encyclopedie van de Zaanstreek

Eindredactie Jan Pieter Woudt & Klaas Woudt (1991)

Gepubliceerd op 02-10-2020

Katholieke Arbeiders Jeugd

betekenis & definitie

(KAJ, Kajotters). Belangenorganisatie voor katholieke werkende jongeren, in de Zaanstreek actief van 1945 tot de opheffing van de landelijke organisatie in 1965.

Na de Tweede Wereldoorlog wilde de Katholieke Arbeiders Beweging (zie: ➝ Vakverenigingen) ook voor de jeugd actief worden. Daartoe bracht men in het bevrijde zuiden plaatselijke afdelingen van de vooroorlogse St. Jozefgezellen en de Nederlandse Katholieke Jeugdbond onder in de KAJ, die in 1924 door Jozef Cardijn in België was opgericht. Na de bevrijding gingen in de Zaanstreek de Jozefgezellen, de NKJB en de Jongeren Gemeenschap te Wormer in de KAJ op. De KAJ was met name voor werkende jongeren bedoeld. De organisatie hield schoolverlatersacties (waarbij tieners werden voorbereid op hun komende plaats in het arbeidsproces, en ook bijvoorbeeld seksuele voorlichting kregen) en organiseerde ook ontspanningsavonden (dans- en filmavonden, biljarten etc). In verband met de doelstelling van de aangesloten jongeren ‘bewuste katholieken’ te maken had iedere afdeling een eigen aalmoezenier.

De Kajotters, zoals de jongeren zich gingen noemen, waren in drie groepen georganiseerd: Jong KAJ (14-17 jaar), KAJ (mannen van 17 jaar tot hun trouwen) en de Vrouwelijke KAJ (VKAJ), die pas in 1956 werd opgericht. De VKAJ stelde zich vooral ten doel de achterstelling van werkende meisjes (mindere betaling en minder rechten dan jongens) terug te dringen.

In het district Zaanstreek waren zeven afdelingen van de KAJ: Assendelft, Wormer, Krommenie, 't Kalf, Zaandam, Koog-Zaandijk en Wormerveer. Die te Wormer en Assendelft waren het grootst, gevolgd door die van Krommenie. De VKAJ werd alleen in deze drie gemeenten opgericht. In totaal waren zo’n 600 Zaanse jongeren bij de KAJ aangesloten, onder wie 100 meisjes.

In 1965 was er een landelijke fusie tussen de KAJ en de VKAJ, tot de Katholieke Werkende Jeugd (KWJ). De bloei van de KAJ was, door ontzuiling en een voor jongeren steeds actievere overheid, toen al voorbij. De KWJ kreeg in de Zaanstreek een geringe (zij het strijdbare) aanhang. In 1982 fuseerde de KWJ met het NVV-Jongerencontact.

< >