De oudste vermelding van Groningen in een oorkonde van Hendrik III uit het jaar 1040. Hierin schonk hij een praedium in villa Cruoninga (een landgoed in het kerspel Groningen) aan bisschop en Domkapittel van Utrecht, na het overlijden in 1039 van zijn vader Koenraad II in Utrecht.
De ingewanden van Koenraad werden in de Dom ter aarde besteld; het lichaam werd overgebracht naar Spiers.Lit.: F.J. Bakker, ‘De archivistische lotgevallen van een oorkonde van 1040’, Nederlands Archievenblad 90 (1986) 270-281; R.I.A. Nip, ‘De giftbrief van 1040’ en ‘De editie van de giftbrief in: J.W. Boersma e.a. (red.) Groningen 1040. Archeologie en oudste geschiedenis van de stad Groningen (Bedum 1990) 67-96.
