Handels- en transportonderneming; inkoop, transport en verkoop van aardgas, zowel in binnen- als buitenland, zijn primaire activiteiten. In 1998 was de totale afzet 79,8 miljard m3, de omzet 17,1 miljard gulden.
Met een marktaandeel van 26% is de Gasunie de grootste aanbieder van aardgas in de Europese Unie.Op 22 juli 1959 werd bij Kolham (gem. Slochteren) aardgas aangeboord. Pas jaren later werd de enorme omvang van de vondst duidelijk: ten minste 2.700 miljard m3. Om het aardgas te transporteren en te verhandelen werd op 6 april 1963 de N.V. Nederlandse Gasunie opgericht. Aandeelhouders zijn Esso (25%), Shell (25%), Energie Beheer Nederland (40%) en de Nederlandse Staat (10%). Het hoofdkantoor werd gevestigd in Scheveningen.
Aan het begin van het aardgastijdperk, vroege jaren ’60, beschikte Nederland over stadsnetten en een regionaal net (lengte 2.900 km); de capaciteit hiervan was onvoldoende om de immense hoeveelheden aardgas te transporteren. Tot in de jaren ’70 waren de nieuwbouwactiviteiten van Gasunie dan ook gericht op de uitbouw van het transportnet. Eind jaren ‘60 was het grootste deel van Nederland op dit net aangesloten. Het transportsysteem ontwikkelde zich in de loop der jaren tot een netwerk van 11.630 km. Vanuit de Centrale Commandopost in Groningen wordt het gehele gastransportsysteem bestuurd.
Na de oliecrises in de jaren ’70 kwam er voor Gasunie een doelstelling bij: bevordering van doelmatig aardgasgebruik. Gasunie Research (Hoogkerk) doet onderzoekswerk op het terrein van zowel gastransport als energiebesparing. De zuinige hoogrendementsketel werd hier als prototype ontwikkeld. Het onderzoek naar energiezuinige toestellen is nu onder meer gericht op de combinatie van aardgas met duurzame energie, bijv. de zonneboiler.
Van meet af aan was duidelijk dat het Scheveningse hoofdkantoor op enig moment naar het Noorden zou verhuizen. Dit gebeurde in 1968 toen het nieuwe hoofdkantoor in Groningen geleidelijk in gebruik werd genomen; ongeveer 300 medewerkers gingen hierheen. De aanvankelijke scepsis tegen wonen en werken in het Noorden vervloog snel. Na twintig jaar bleek het kantoor niet meer te voldoen. Aan de rand van het Stadspark werd een nieuw hoofdkantoor gebouwd (ontwerp: architectenbureau Alberts en Van Huut uit Amsterdam). Het organische gebouw werd in april 1994 door koningin Beatrix geopend en is één van de karakteristieke markeringspunten van de stad geworden. Momenteel werken bij Gasunie 1.650 medewerkers, verdeeld over hoofdkantoor, Gasunie Research, drie districtskantoren en 16 kleinere locaties.
[Barkema]
Lit.: A. Correljé, Hollands welvaren. De geschiedenis van een Nederlandse bodemschat (Hilversum 1998): W. Post e.a., Ondergronds rijk: 25 jaar Gasunie en aardgas (Groningen 1988).
