(Wagenborgen 1865 - Appingedam 1954)
Autodidact uitvinder en fabrikant. Kwam na de lagere school bij zijn vader in de zaak waar hij metselen en timmeren leerde. Reeds op zeventienjarige leeftijd ontwierp hij de nieuwe kerk en toren van Wagenborgen. Zijn interesse ging echter uit naar (landbouw)machines; met zijn vader ontwierp en bouwde hij meerdere typen dorsmachines. Brons’ interesse ging al spoeding uit naar het wonder van zijn tijd: de petroleummotor. Eind 19de eeuw verkocht hij de eerste door hem ontworpen ‘vergassermotoren’.
Na 1900 begon hij te experimenteren met het dieselsysteem, in 1904 resulterend in de geboorte van een ruw-oliemotor waarbij het ingewikkelde inspuitingsmechanisme was vervangen door een verstuiverbakje: de geboorte van de Bronsmotor was een feit. In 1906 richtte Brons met D. Bonthuis Tonkes te Appingedam de Bronsmotorenfabriek op. Terwijl hij aan nieuwe verbeteringen en ontwerpen werkte, kreeg de Bronsmotor een wereldwijde reputatie. Jan Brons werd voor zijn werk in 1908 onderscheiden als ridder in de Orde van Oranje Nassau, in 1947 als officier.
Lit.: R.A. Vos, ‘In memoriam Jan Brons. 20 januari 1865 - 9 februari 1954’. GVA 1957,1-5; J. Vegter, Van bakjeknapper tot turbodiesel. Geschiedenis van de Bronsmotoren fabriek (Bedum 1998).
