end, ent, enn' met gerekte è
einde (Smilde, Beilen, Halen) einde. Het lutken end en 't graoten end − de beide deelen van Gasselte, het klaine en 't groote end (Ann. kan.); 't Noor enn en 't Suud enn (Eext) heeft elk zijn eigen kudde schapen en scheper; 't gin end' − 't ander eind van 't dorp, Westeinde − deel van de gem. Smilde. In 't en' − boven: de draoke ging in 't en − de vlieger ging op, 't peerd vliegt in 't einde (Smilde) − springt op. Op 't en, an 't en (Exloo, Eelde), heilendal op ’t en − geheel op, verlegen, hielendal op 't einde (Smilde). Een an 't ende brengen − iemand tot zijn dood onderhouden. 't Lop mit hom naor ’t ende − hij leeft niet lang meer. In 't en gungen wij vot (Eext) − eindelijk gingen wij weg. Daor is 't ende van weg (Halen, Eelde, Assen) − 't is buitengewoon. Hij is met zijn raod op 't end − hij weet geen raad meer. De duvel en gijn ende (Eelde) − wel drommels! In 't ende kiken − naar boven kijken. Hiervan endekiker (Meppel, D. V. 1848) − weerkundige, weerwikker, steernkiker.
