1° als, gelijk. zoo lui as 'n scheper, scheuper, 'n ezel, 'n zwien. klaor as 'n klontien. zoo valsch as schoem op 't waoter (of: op 't gold), as rot (Donderen), roet (Balinge). zoo glad as 'n ekkel, 'n aol, 'n snook, spek. zoo dronken as 'n krei, as 'n zwien, curken, 'n kat, 'n haon zunder kop, kakstol. kroem, krom as 'n hop (N.-Dr.), hoep (Zweeloo), 'n bult, 'n klave (Sleen, Halen), klaar (Exloo), 'n dorsstok (Ruinen). steil (d. i. rechtop) as 'n pen, 'n paol, 'n kèèrs, 'n baok. recht as 'n wezeboom (Ruinen), as 'n keerse. smeu as 'n talholt, bitter as als, as rot. slap as 'n wee, stief as 'n stok, 'n paol, 'n tang, 'n bukken. vet as 'n slak, modder, 'n zwien. dun as 'n pier. dik as 'n poep, 'n tick, 'n deur. hard as 'n spiker, 'n dörsdeel. extrant as de beul (Hoogeveen), zoer as kreus, 'n kreuze, edik. zoo bont as 'n akster (Weerdinge), opzichtelijk gekleed. kold as 'n kikkerd. staark as 'n peerd, as bedurven mosterd. zoo wies as 'n patries. zoo dom as 'n koffietrom. zoo wis as twee maol twee veer is. zoo wid mis as van 't O. naar 't W. stil as 'n moes. arm as 'n loes. zoo dapper as 'n stoters haon. rad as water (Ruinen), waoter, as 'n bij. rap as 'n bije (Ruinen). meu as 'n hond. nat, dom, blide, meui, legen, enz. asterto, astertoe, astertou. vlogge, vlugge as 'n veugeltien (Ruinen), vlugge as 'n kiewiet, kieviet (Ruinen), kieft (Zweeloo), as 'n bij (Donderen), 'n iem (Gasselte, Wijster, enz.) as 'n moes (Annerv. kan.). scharp as 'n zende, zwao, vli(e)m, scheermes. glad, vlug, knap as 'n dartien, dartiende (Ruinen). 'n balg as 'n tien (Borger), 'n kop as 'n bol(le), 'n schatvat (Zuidlaren). 'n leven as 'n musk in 't zaand, 'n zwin in de modder, 'n loes op 'n zèèr heufd. het slut as 'n busse (Beilen), bus (Vries). hi beefde, trilde as 'n ruske, 'n blad (Smilde). dat liekt, slat as 'n tang op 'n zwien (Zweeloo), vaarken (Ruinen, R.wold), op 'n gaffel (Halen), as 'n hond zonder staart (Borger), dat past niet bij elkaar. 't stiet hom in de haand as 'n mot (Hoogeveen bok) 't haspelen, onhandig; ook hij weet er net zooveul van as 'n mot van 't haspelen, 'n katte van de zeundag (Ruinen), 'n kraai van de zaoterdag (Annerv. kan.). hij löp er op an as 'n bol op 'n opper heuj, onbesuisd. (voel) kiken as 'n oortiek. zweeten as 'n otter. stinken as 'n ulk, 'n buzelk (Valte), buuzling. (Zweeloo), as 'n meerten. praoten, legen as 'n kruudkremer, kramer in kruidenierswaren, legen as 'n raof, 'n wachter. stelen as 'n raof. loopen as 'n snider. snurken as 'n zwien. eten, wärken as 'n turfgraver. anslaon (b.v. Gasselte), deurslaon as 'n blinde vink. gruien as mous (Zuidlaren). liden as winterrogg' op 't land. praoten as 'n metworst, die 't vet ontloopen is, onzin zeggen. er op inslaon as körtboks in d' pankook.
2° indien: as komt bij de meul te pas; in de Veenkol. as is verbrande turf. Het wordt met het volgende voornaamwoord samengetrokken: Ai (= als je) dat doot, bin'k kwaod (N.-Dr.); aw kunt, als wij kunnen; ak et dos wa(o)gen − als ik het dorst doen.
3° dat: 'k Wol a'k wus waor dat wichtien zit, ik wol as wij dat wicht hadden (Borger).
4° dan: t kan beter van de zak als van de band − de rijken kunnen het beter betalen dan de armen.
