Het belangrijkste onderdeel van het instrument is de libel of het niveau, een gebogen glazen buisje dat, op een luchtbel na, gevuld is met ether. Op het buisje is meestal ter weerszijden van het midden een streepje aangebracht, zodat de bel precies in het midden kan worden gemanoeuvreerd. Het buisje werd in een uitholling aan de bovenzijde van een houten balkje van 20-100 cm lengte geplaatst.
Soms is er in het balkje langwerpige uitholling aan de zijkant die als handgreep dient. Ook heeft dit type waterpas vaak koperen zoolbeslag en openingen aan de zijkant, zodat de bel ook aan de zijkant zichtbaar is. Meestal is aan de korte zijde eveneens een dergelijke libel geplaatst om te kunnen controleren of een element verticaal staat.
Waterpasbellen waren los verkrijgbaar in lengten van 30 tot 150 mmo De dikten waren 6 tot 12 mmo
