Kleine ronde vlakgewelfde liturgische schaal waarop de hostie voor de priester ligt tijdens een gedeelte van de mis. Het is voorzien van een kruisje en soms van een ander symbool, zoals het Lam Gods. Tegenwoordig veelal een schaal van edelmetaal waarin naast de hostie voor de priester ook de hosties voor de gelovigen liggen.
Een nieuwe pateen wordt geconsacreerd, vroeger door de bisschop of een daartoe bevoegd persoon, tegenwoordig door de priester tijdens de eucharistieviering. Evenals bij de kelk moet de binnenkant verguld zijn. De pateen behoort, evenals het kelklepeltje, tot het toebehoren van de kelk.
