Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Schikgodinnen

betekenis & definitie

De gedachte aan de onafwendbaarheid van ’s menschen lot en aan het feit, dat de mensch het waarom ervan niet begrijpt en het beleid hem zoo willekeurig lijkt, deed bij hem de overtuiging ontstaan, dat er een onbeperkt heerschende macht was, aan welke mensch- en godendom onderworpen was. Bij Homerus wordt die macht de moira genoemd.

In ’t laatste boek van de Ilias eerst is sprake van de moiren, die bij hem optreden onder den naam van de spinsters. Hesiodus noemt haar getal: drie, en de namen: Klotho, de spinster, Lachesis, de lotbeschikster, en Atropos, de onafwendbare.

Eerst waren ze de dochters van den geheimzinnigen Nacht, sinds Zeus meer en meer als de machtigste, de vader van góden en menschen werd vereerd, verschijnen ze als de dochters van Zeus en Themis, godin der gerechtigheid. Dan is voor het besef der Grieken de lotsbeschikking van den mensch aan het recht onderworpen.

De Romeinsche Pareen vervullen in de literatuur dezelfde rol van de Grieksche Moiren; hoe de bewoners van Latium zich vroeger hun verhouding tot de macht, die hun lot beschikt, dachten, weten we niet; misschien vonden ze in de Grieksche voorstelling hun beschouwing terug. Bij de Germanen zijn de drie Nomen de personificatie der onafwendbare macht, die ’s menschen lot regelt en ’s menschen leven afsnijdt.

De gedachte aan het spinnen van den levensdraad beheerscht hier ook de beschouwing: norne, nornö, uit den wortel ner, insteken; de naam der eerste norne Urd uit den wortel wert, draaien, wenden. De Nomen verschijnen op de aarde aan het einde van de'eerste geluksperiode der Asen.

Hun optreden beteekent het begin van een moeitevol leven, vol van strijd en nood. Ze komen uit het land der reuzen; góden en menschen zijn aan haar beslissing onderworpen.

Hun namen zijn Urd, Werdandi en Skuld. Als het godengeloof bij de Germanen inzinkt, worden de Nomen niet anders dan abstracte aanduiding van den tijd: verleden, heden en toekomst.

< >