(herstellingsoord), De gedachte, dat sommige langdurige ziekten meer kans hebben om te genezen, wanneer men de patiënten brengt in een andere omgeving en in een ander klimaat, is reeds oud. Hippocrates (pl.m. 400 v.
Chr.) wees er in zijn geschriften al op, dat longtering kan genezen, als men de patiënt naar een andere streek laat verhuizen. Eeuwen later merkte men op, dat deze ziekte in sommige hooge bergstreken zeer zeldzaam voorkomt; en in ’t midden der vorige eeuw begon men patiënten met longtuberculose naar het hooggebergte te zenden om ze daar een kuur te laten doormaken.
In zulk een bergstreek moest dan ook gelegenheid zijn om den lijders een geschikt onderdak aan te bieden, en zoo ontstonden de sanatoria voor longlijders in verschillende bergstreken; het bekendst is zeker wel Davos in Zwitserland. In ’t laatst der vorige eeuw echter heeft men ook sanatoria gebouwd in de vlakkere landstreken, daar men opgemerkt had, dat het hooggebergte-klimaat niet beslist noodzakelijk is voor het genezen van een longaandoening van tuberculeusen aard; ook in zulk een sanatorium, mits gelegen in een gezonde, droge streek, kan men door doelmatige behandeling en verpleging goede resultaten bereiken.
Zoo zijn in ons land de bekendste sanatoria gelegen op drogen zandgrond in Gelderland en Overijsel; zoo bv. het Christelijk sanatorium Sonnevanck bij Harderwijk en het volkssanatorium bij Hellendoorn.Behalve voor tuberculose kennen we ook sanatoria voor zenuwpatiënten; deze heeft men opgericht, omdat zenuwlijders in hun eigen omgeving dikwijls moeilijk genezen, en in een ziekenhuis niet thuis behooren. Hier is het klimaat niet zulk een belangrijke factor, al zal men natuurlijk een sanatorium voor zenuwlijders ook in een gezonde streek bouwen. In zulk een sanatorium behandelt men de patiënten met psychotherapie, met allerlei physische middelen, zooals licht, lucht, massage, electriciteit, enz., maar vooral tracht men ze door arbeidstherapie weer geschikt te maken voor de maatschappij. Te Zeist is in 1903 het Christelijk sanatorium voor zenuwlijders geopend.
