Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Robertus Bellarminus

betekenis & definitie

werd geboren op 4 October 1542 te Montepulciano (Toscana) en stierf op 17 September 1621 te Rome. Hij muntte uit door vroomheid, bescheidenheid en geleerdheid.

Hij werd ’t meest beroemd door zijn grooten aanleg voor de polemiek. Meermalen werd het Beatificatie-proces(zaligsprekingsproces) optouw gezet maar het werd nimmer voltooid.

Wellicht droeg hiertoe bij, dat de pauselijke stoel ontstemd was over zijn meening, dat er geen potestas directa ecclesiae in temporalia bestaat. Hiermede bedoelde hij, dat de macht in geestelijke zaken persoonlijk aan den paus toekwam, maar dat de paus de wereldlijke macht slechts door middel van de vorsten behoorde uit te oefenen.

Later is hij den paus in dit opzicht meer in het gevlei gekomen en legde hij er nadruk op, dat de wereldlijke macht aan de geestelijke is gesubordineerd, omdat de eerste tijdelijke en de tweede eeuwige doeleinden dient. Van 1570 tot ’76 was hij hoogleeraar in de theologie te Leuven, alwaar hij ook om zijn Latijnsche preeken een gevierd man was.

Voor zijn toekomstige loopbaan was ’t van groot belang, dat hij te Leuven, de beste Roomsche Universiteit van zijn tijd, in de gelegenheid was het Protestantisme nader te leeren kennen. Onder buitengewone belangstelling behandelde hij als professor te Rome van 1576 tot ’89 de Controversen.

In 1599 werd hij kardinaal en in 1602 tegelijkertijd aartsbisschop van Capua. Het laatste gedeelte van zijn leven bracht hij weer te Rome door en verdedigde toen den pauselijken stoel tegen Jacobus I van Engeland.

Zijn hoofdwerk is Disputationes de Controversiis, een geleerd en helder boek in 3 deelen.

Door schier alle Protestantsche theologen der 17de eeuw is tegen dit geschrift het zwaard getrokken.

Hoog geëerd door de Roomschen, werd hij van Protestansche zijde wel eens op onwaardige wijze aangevallen. Zoo verscheen nog bij zijn leven een pamflet, getiteld: Wahrhafte Geschichte des verzweiflungsvollen Todes R.

Bellarmins. Voorts publiceerde hij verschillende ascetische geschriften: De scriptoribus ecclesiae; Explanatio in psalmos enz.

Zijn boeken werden herhaaldelijk herdrukt en in vreemde talen overgezet, ’t Meest verspreid is echter zijn Catechismus, die zelfs nu nog in Italië gebruikt wordt en ook in vele Aziatische talen overgezet is. Ook schreef hij een autobiografie, die echter slechts loopt tot 1613.

Ze werd door Döllinger-Reusch in 1887 voor ’t laatst uitgegeven. Van zijn Opera ommia verscheen in 1870—1874 te Parijs, in 12 deelen, de laatste editie.

< >