Christelijke encyclopedie

F.W. Grosheide (1926)

Gepubliceerd op 29-12-2019

Debora’s lied

betekenis & definitie

In dit lied (Richt. 5) trilt een ziel, die hartstochtelijk leeft in den voor Israëls geschiedenis zoo belangrijken strijd tegen Sisera. Het zijn echter niet zoozeer Baraks heldendaden en Jaëls optreden, die haar hebben ontroerd en van blijdschap hebben doen opspringen, als veeleer de wondermacht des Heeren, openbaar geworden in de redding van zijn volk.

Dit bewijst reeds de aanhef, waarin koningen en vorsten — blijkbaar die der naaste omgeving, welke den Heere moeten leeren vreezen bij het hooren zijner machtige daden — worden opgewekt den Heere te prijzen „voor het leiding geven van leiders in Israël en voor het vrijwillig zich aanbieden des volks” (vs. 2 v.). De dichter wil psalmzingen den Heere, die over Israëls zuidgrens van den Sinaï is gekomen, begeleid door een onweder, dat straks den vijand treffen gaat (vs. 4 v.), en dat wel op een tijdsgewricht, toen Israël meer dan ooit onder den druk der Kanaanieten zuchtte (vs. 6—8).

Zijn hart is met leiders en volk, dat hij opwekt in vroolijken triomftocht des Heeren gerechtigheden niet te vergeten (vs. 9—11).Om deze in hun grootheid te laten zien, herinnert de dichter aan de gebeurtenissen, die tot de overwinning hebben geleid. Debora wordt opgewekt haar krijgszang aan te heffen, en Barak om wraak te nemen op den vijand (vs. 12). Benjamin, Efraïm en Manasse uit het Zuiden; Issaschar, Zebulon en Naftali uit het Noorden stroomen samen ; tegenover hun moed steekt de traagheid en lafheid van Ruben en Gad, Dan en Aser te scherper af (vs. 13—18). Aan den strijd nemen niet alleen menschenheiren deel; zelfs de machten des hemels en der natuur kampen voor Israël (vs. 19—21), tot de vijand vlucht, aan wiens volkomen ondergang de inwoners van Meroz tot hun eigen vloek niet willen medewerken (vs. 22 v.). Heil Jaël, die aan haar tent den vluchtenden Sisera vermoordde! (vs. 24—27). Zijn droef einde voorziet zijn vergeefs wachtende moeder, wier vorstinnen nog droomen van behaalde buit (vs. 28—30). Zulk een lot treffen al des Heeren vijanden, maar dat zijn beminnaars zijn als de zon, die verrijst in haar kracht (vs. 31).

Dit lied is geen episch gedicht, maar een lyrische zang van hooge spanning. De zanger staat midden in de gebeurtenissen en neemt er levendig deel in. De teekening van den worstelstrijd in zijn verschillende fasen, de wijze waarop de dapperen en de lafaards tegenover elkander worden gesteld, het contrast van Meroz’ bedrijf en Jaëis verlossende daad, het tooneel van den moederlijken angst en de vrouwelijke overwinningszekerheid leggen niet alleen getuigenis af van hoogstaand talent maar ook van hartelijk medeleven. Ook spreekt het licht, dat de dichter over deze krijgsverrichtingen doet opgaan, en de wijze, waarop hij alles in hooger licht beziet, van een hooggestemden profetischen geest.

Uitwendig en inwendig getuigenis beide noemen Debora als maker van dit lied. Wel wordt (vs. 15) van Debora en Barak in den derden persoon gesproken en wordt vs. 12 tot beiden het woord gericht; ook kan vs. 7 de werkwoordsvorm „tot ik, Debora, opstond” met kleine wijziging gelezen worden als „tot gij, Debora, opstondt”. Maar deze dingen zijn niet in strijd met Debora’s auteurschap, gezien de wijze, waarop dergelijke overwinningsliederen onder de Semieten ontstaan. Bovendien wordt dit tweevoudig getuigenis versterkt door het feit, dat zulke zangen gewoonlijk het werk zijn van vrouwen, ook onder de Arabieren van onzen tijd, en niet minder door aard en temperament van sommige gedeelten van het lied. De afwisseling van rhythme zoowel als de plotselinge overgangen van onderwerp of gezichtspunt, die daarmede samengaan, wijzen er bovendien op, dat we in dit lied meer dan één aan ’t woord hebben, wat trouwens door vs. 1 uitdrukkelijk wordt gezegd, waar het lied een samenzang wordt genoemd van Debora en Barak. Dat de gedeelten, welke aan Jaëis daad en aan de bange vrees van Sisera’s moeder zijn gewijd, van Debora zijn, kan daarbij wel aan geen redelijken twijfel onderhevig zijn.

< >