Beheerscollege in de Nederlandsch Hervormde kerk; algemeen en provinciaal. Het Algemeen College van Toezicht dateert reeds uit den tijd van 1819—1866 toen de koning het beheer der kerkelijke goederen uitvoerde door een Algemeen College van Toezicht.
Maar nadat de koning het beheer in 1866 aan de plaatselijke kerken teruggaf, heeft de synode, beducht, dat zij haar macht verliezen zou, van harentwege een Algemeen College van Toezicht ingesteld, om daardoor het beheer der kerkelijke goederen onder haar toezicht te houden. Ongeveer 800 gemeenten stelden zich onder dit beheerscollege.
Voor deze werd nu het Algemeen Reglement op het beheer opgesteld, dat voor de aangesloten gemeenten bij arrest van den Hoogen Raad van 29 Maart 1888 verbindend werd verklaard. Sommige gemeenten, zooals die van Amsterdam weigerden dit beheer onder toezicht en behielden zoogenaamd vrij beheer.
Zie de strijd daarover tijdens de Doleantie in Christelijke Encyelopaedie I art. Doleantie.Het Algemeen College van Toezicht bestaat uit 13 leden, waarvan 12 door de Provinciale Colleges van Toezicht gekozen worden, en 1 lid als afgevaardigde der synode zitting heeft. Het Provinciaal College van Toezicht bestaat uit 6 leden, gekozen door de afgevaardigden van de vergadering van kerkvoogden en notabelen der onder het beheer staande gemeenten. Zij oefenen van synodewege toezicht op het beheer der goederen in de plaatselijke gemeenten, dat door kerkvoogden onder toezicht van notabelen wordt uitgeoefend. Zie Bijbelsch Kerkelijk Woordenboek onder redactie van Prof. Dr. A. van Veldhuizen, 111, artt.
Beheer en Toezicht. Pro Ministerio V, Nederlandsch Hervormd Kerkrecht door Dr J. R. Slotemaker de Bruine, blz. 83 v.v. Dr A. Kuyper, Het conflict gekomen II: Ons vrij beheer bedreigd en beveiligd.
