Graaf von Mansfeld, geboren te Leipzig 1480 leerde Luther al kennen in 1516, was sinds dien tijd gedurig met Luther en de Reformatie in aanraking. In 1523 begon hij de Reformatie in te voeren in zijn gebied.
Hij beriep predikanten o.a. M.
Stiefel, M. Cölius, Joh.
Agricola, K. Qiittel.
De kloosters werden opgeheven, evangelische scholen werden gebouwd. Hij speelde een gewichtige rol te Spiers 1529 en Augsburg 1530, eveneens op het Schmalkaldische convent 1537.
In 1540 werd de reformatie in het graafschap doorgevoerd. De graaf was eigenzinnig en niet afkeerig van geweldpleging.
In bittere vijandschap geraakte hij met zijn broeder en zijn andere bloedverwanten.
Luther ondernam zijn laatste réis naar Eisleben, om dien twist te beëindigen.
In den Schmalkaldischen oorlog veroverde hij het gebied van zijn vijandige neven. Na den slag bij Mühlberg werd hij door den keizer van zijn land beroofd.
Vijf jaar zwierf hij als krijgsman rond. Het verdrag van Passana bracht hem wederom in het bezit van zijn land.
Hij stierf in 1560.
