Dwaling, Matth. 27: 64.
Deze spreekwijze is ontleend aan de overlevering die geboekt staat Matth. 27: 62 tot 65. Er wordt daar medegedeeld dat de overpriesters en farizeën na Jezus’ dood en begrafenis aan den Romeinschen landvoogd verzochten eene wacht hij het graf te plaatsen, tot den derden dag toe, ten einde te verhoeden dat de discipelen ’s nachts het lichaam stalen, en dan aan ’t volk vertelden: hij is opgestaan van de dooden. Als reden voor hun verzoek, geven zij op, dat in het door hen onderstelde geval de laatste dwaling erger zou zijn dan de eerste. Het hier gebruikte grieksche woord, beteekent wel letterlijk dwaling, maar ook meermalen eene voorbedachte opzettelijke dwaling, vandaar misleiding, bedrog. De zin der bedoelde woorden is derhalve, dan zou het laatste bedrog, nl. dat Jezus zou zijn opgestaan van de dooden, verderfelijker voor de goede zaak van godsdienst en orde zijn dan de eerst door Jezus zelven gepleegde en door de discipelen ondersteunde misleiding, dat hij de Christus was. In soortgelijken zin wordt ook bij ons deze spreekwijze gebruikt, meest gebruikt men haar van werkelijke dwalingen in het gewone leven, somtijds ook van opzettelijk bedrog. Van het gebruik in eerstgenoemden zin, wordt een voorbeeld gevonden bij Rogge in de Gids Juni 1873 bladz. 548 waar wij deze woorden lezen:
Casaubonus zeide: Als de Nederlanders voor zulk eene vrijheid als Vorstius begeerde hadden gestreden, dan zou de tweede dwaling erger zijn dan de eerste, d.w.z. het misbruik der vrijheid verderfelijker dan de Roomsche geloofsdwang.
Aan het verhaal omtrent de wachters, over welks onwaarschijnlijkheid wij hier niet behoeven uit te weiden, is ook de vroeger toegelichte spreekwijze ontleend: zij deden gelijk zij geleerd waren. Zie dat artikel.
