Balk, Matth. 7: 3—5, Luk. 6: 41, 42.
- Het is onrecht dat de balk den splinter berispt.
- Men ziet den balk in eens anders oog, niet den balk in ons eigen.
- Werp eerst den balk uit uw eigen oog.
Al deze spreuken zijn aan die bekende waarschuwing van Jezus
tegen de hoogmoedige berisping der gebreken van anderen ontleend, die Matth. 7: 1—5 wordt gevonden. De splinter is hier het beeld voor een zeer gering, de balk voor een zeer groot gebrek; het is eene echt oostersche vergelijking, waarin het onnatuurlijke van den balk in het oog buiten rekening gelaten en alleen de tegenstelling krachtig uitgesproken wordt. Geveinsden noemt Jezus hen die zich veel moeite geven voor de berisping der kleine fouten huns naasten, omdat zij den valschen schijn aannemen zelven onberispelijk te zijn.
Ons volk, de aanstonds genoemde spreuken uit Jezus’ vermaning overnemende, spreekt in de eerste krachtig het onrechtmatige uit eener hoogmoedige veroordeeling van kleine fouten door hen die aan groote zonden schuldig staan, maar drukt zich, den balk zelven den splinter latende berispen, minder juist uit.
In de tweede wordt terecht deze ongepaste wijze van oordeelen
als een dagelijks voorkomend feit erkend, in de derde ieder aan zijne verplichting herinnerd om met de uitroeiing zijner eigene groote gebreken te beginnen. Minder schoon wordt hetzelfde denkbeeld in dit, ook bij Harrebomée I. 373 voorkomend rijmpje uitgesproken:
In eens anders oog ziet hij een kaf,
Maar in zijn eigen oog geen staf.
of ook
In eens ander mans oog ziet hij een vezel.
