(v. Fr. essai = toets), gehalteonderzoek bij goud, zilver of tin.
De oudste methode is die met de toetssteen. Het essayeren van zilver geschiedt thans uitsluitend door een oplossing van de legering in salpeterzuur met een oplossing van keukenzout te titreren. Het goudgehalte wordt bepaald door cupellatie. Het gehalte aan edelmetaal wordt uitgedrukt in milièmes (1/10 procent) fijn, bij goudlegeringen ook in te aantal karaten (vierentwintigste delen) aan zuiver goud. Het essaai werd geregeld door de stedelijke overheden en werd voor Nederland gelijkgetrokken bij de Wet op de Waarborg in I852.
