Een melaatse is iemand die lijdt aan lepra, een besmettelijke ziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium leprae. De ziekte tast vooral de huid en de zenuwen aan en kan onbehandeld leiden tot misvormingen en ernstige handicaps.
In het verleden werden mensen met lepra vaak verstoten en geïsoleerd van de samenleving, omdat men dacht dat de ziekte zeer besmettelijk was. Dit heeft geleid tot het ontstaan van de term "melaats" als synoniem voor verstoten personen.