Agrarisch Encyclopedie

Veerman (1954)

Gepubliceerd op 17-11-2021

Entbastaarden

betekenis & definitie

in de letterlijke en eigenlijke betekenis van het woord zijn bastaarden, die ontstaan ten gevolge van enting en vergroeiing, als beïnvloeding van ent door onderstam of omgekeerd; men spreekt daarom ook wel van vegetatieve bastaarden, in tegenstelling met gewone, langs geslachtelijke weg ontstane (sexuele) bastaarden. Als standaardvoorbeeld van een entbastaard gold bijna honderd jaar lang de Adams gouden regen.

Cytisus adami, met vuil bleeklila bloemen, omstreeks 1825 ontstaan als uitgroeiing op de entplaats van de purperen regen (Cytisus purpureus) op de gouden regen (Laburnum anagyroides). In 1910 echter werd door BUDER aangetoond, dat de z.g. e. Cytisus adami in werkelijkheid bestaat uit een innige vergroeiing van weefsels der beide soorten en wel zo, dat een kern van gouden regen-weefsel omgeven is door een epidermis van purperen regen: periklinaalchimaere (z. Chimaere). Van een aantal andere e. is eveneens aangetoond dat het periklinaalchimaeren zijn (Crataegomespilus; tomaatnachtschade).

Hoe staat het nu met echte ent- of vegetatieve basttaarden? Een physiologische beïnvloeding van ent door onderstam bestaat ongetwijfeld. Werkelijk erfelijke veranderingen zijn echter zelden of nooit met zekerheid vastgesteld. Wel zijn door LYSSENKO en zijn medewerkers gedurende cle laatste vijftien jaren veel mededelingen omtrent verkregen vegetatieve bastaarden gepubliceerd, maar daarbij lijken verschillende foutenbronnen (variabiliteit en heterozygotie van het gebruikte materiaal, spontane geslachtelijke bastaardering, chimaeren vorming) onvoldoende buitengesloten te zijn en zijn resultaten vinden in het werk van andere onderzoekers i.h.a. geen bevestiging. De mogelijkheid van b.v. vegetatieve kern versmelting of van overdracht van plasmatische elementen mag desondanks, gezien ook verschillende ervaringen bij lagere organismen, niet als uitgesloten worden beschouwd.

< >