Stroming in arbeidersbeweging die tegen de staat is gericht, en streeft naar het aan de gemeenschap brengen van de produktiemiddelen. Middel waarmee dit doel bereikt moet worden, is de directe actie van de arbeidersmassa’s.
Grote nadruk op militaire dienstweigering. Anarchisme ontstond in Friesland onder invloed van Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846-1919), die door de arbeiders „Us Forlosser” werd genoemd.
Anarchisme kreeg vooral in de jaren voor W.O. II aanhang in de Zuidoosthoek van Friesland.Na de W.O. II van weinig betekenis meer. De Federatie van Vrije Socialisten, waarin de anarchisten in het Noorden zich verenigd hebben, bezit sinds 1918 een terrein in de bossen bij Appelscha, waar jaarlijks met Pinksteren een landdag wordt gehouden. Hier vond op 16 en 17 mei 1970 het landelijk congres „Anti-autoritaire oppositie nu” plaats, waar onder meer spraken Roel van Duyn en Otto Boetes. Het anarchisme in Friesland heeft zich de laatste jaren vrijwel alleen gemanifesteerd in acties voor dienstweigering (zie ook anti-militairisme, provo en actiegroepen).
Lit.: Imke Klaver, Herinneringen van een Friese landarbeider (1974); Douwe de Wit, Overdenkingen van een arbeidersjongen (1974).
