Het stabiliteits- en groeipact (SGP) werd ingevoerd als onderdeel van de derde fase van de Economische en Monetaire Unie (EMU). Het moest ervoor zorgen dat de EU-landen gezonde openbare financiën zouden handhaven na de invoering van de eenheidsmunt.
Formeel gezien bestond het pact oorspronkelijk uit een resolutie van de Europese Raad (aangenomen in 1997) en twee verordeningen van de Raad van 7 juli 1997 waarin de technische aspecten zijn geregeld (één inzake het toezicht op de begrotingssituatie en coördinatie van het economisch beleid, en de andere betreffende de invoering van de procedure bij buitensporige tekorten).
Naar aanleiding van discussies over de toepassing van het pact zijn de twee verordeningen in 2005 gewijzigd. Handhaving liet echter te wensen over, wat leidde tot ernstige fiscale onevenwichtigheden in sommige EU-landen, hetgeen aan het licht kwam toen de economische en financiële crisis uitbrak in 2008.
Sinds de crisis zijn de regels betreffende economisch bestuur van de EU versterkt door middel van acht EU-verordeningen en één internationaal verdrag:
• het six-pack (dat een systeem introduceerde om het algemeen economisch beleid te bewaken, om zo in een vroeg stadium problemen op te sporen zoals vastgoedbubbels of een afnemend concurrentievermogen);
• het two-pack (een nieuwe ronde van toezicht voor de eurozone, waarin landen - met uitzondering van die met macro-economische aanpassingsprogramma's - hun ontwerpbegrotingsplannen elk najaar aan de Europese Commissie voorleggen);
• het Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur (begrotingspact) van 2012 dat strengere fiscale bepalingen dan het SGP introduceerde.
Deze maatregelen maken nu integraal onderdeel uit van het Europees semester, het coördinatiemechanisme van het economisch beleid van de EU.
In januari 2015 heeft de Europese Commissie, na een herziening, nadere richtsnoeren vastgesteld over hoe zij de bestaande SGP-regels zal toepassen om het verband tussen structurele hervormingen, investeringen (met name met het oog op het onlangs gevormde Europese fonds voor strategische investeringen) en budgettaire verantwoordelijkheid ter ondersteuning van werkgelegenheid en groei.
Zie ook
• Globale richtsnoeren voor het economisch beleid (GREB)
• Convergentiecriteria
• Raad van de Europese Unie
• Economische en Monetaire Unie (EMU)
• Economisch bestuur
• Europese Commissie
• Europees semester
• Procedure bij buitensporige tekorten
• Website van de Europese Commissie over het stabiliteits- en groeipact
