Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Waarzeggerij

betekenis & definitie

Voornamelijk beoefend door vrouwen: wiksters of wikwijven. Zij bespraken met hun klanten hoogtepunten in het leven, zoals huwelijk en dood, meestal met hulpmiddelen als speelkaarten, koffiedik en eiwit.

Ook werd van waarzegsters verteld dat ze helderziend waren. Op kermissen werden spiegels gebruikt en diende waarzeggen vooral ter vermaak. De activiteiten van wiksters waren aan veranderingen onderhevig, afhankelijk van de mode en van de door mannelijke genezers opengelaten ruimte. In de 17de eeuw werd nog belezen en werden spoken verdreven (duivelbanners, wonderdokters). Kaarten werden pas vanaf het eind van de 18de eeuw gelegd, tarotkaarten sinds de jaren ’30 van de 20ste eeuw. In Groningen zijn de laatste waarzegsters aangetroffen in de stad en in Westerwolde. Sommigen onder hen waren zwerfsters.Lit.: W. de Blécourt, ‘Specialistes in geluk. Waarzegsters in Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel in de 19e en het begin van de 20e eeuw’, Etnofoor 2, 2 (1989) 71-90; W. de Blécourt, 'Op zoek naar genezeressen. Waarzegsters in Noordoost-Nederland’, Medische Antropologie 4 (1992) 56-69.