Het streven van vrouwen naar gelijke economische, juridische en maatschappelijke rechten voor vrouwen en mannen. In Groningen bestond een lange liberale traditie, die een vruchtbare bodem vormde voor de vrouwenbeweging.
Etta Palm-Aelders (1743-1799), geboren te Groningen, behoorde tot de eerste Nederlandse feministes en streed in Parijs voor de burgerrechten voor vrouwen. De feministische idealen bereikten al spoedig de Groninger universiteit, waar al vroeg in de 19de eeuw een gunstig klimaat bestond voor de emancipatie van de vrouw. Veel Groninger hoogleraren stonden positief tegenover vrouwenemancipatie en het recht van vrouwen op onderwijs. Groningen liep voorop met meisjesonderwijs en was in 1867 de tweede stad in Nederland met een Middelbare Meisjes School. De universiteit van Groningen had niet alleen de eer in 1871 de eerste vrouwelijke student, Aletta Jacobs, te verwelkomen, maar benoemde in 1907 ook de eerste vrouwelijke lector van Nederland, Marie Loke. In 1894 ontstond in Groningen de Vereeniging ‘De Vrouwenbond’ met als doelstelling de verbetering van de positie van vrouwen.
De Vrouwenbond streed tegen wetsbepalingen en vooroordelen, die de vrouw beletten ‘op te treden als vrij, zelfstandig mensch’, zoals Vrouwenbondslid Petronella Heringa (1847-1905) het stelde. In datzelfde jaar werd de Groninger afdeling van de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht opgericht, die nauw samenwerkte met de Vrouwenbond. In 1895 namen drie vooraanstaande leden van de Vrouwenbond, Gato Pekelharing, Catharina A. Worp-Roland en Dientje Dull het initiatief tot de Nationale Tentoonstelling van Vrouwenarbeid die in 1898 in ’s-Gravenhage werd gehouden. Ook de sterke socialistische beweging in Groningen bevorderde de vrouwenemancipatie door oprichting van vrouwen- en jongedochtersverenigingen. Binnen de Sociaal Democratische Arbeiders Partij ontstonden in 1905 Sociaal-Democratische Vrouwenpropaganda Clubs.Lit.: I. de Wilde, Nieuwe deelgenoten in de wetenschap. Vrouwelijke studenten en docenten aan de Rijksuniversiteit Groningen 1871-1919 (Assen 1998).
