Nieuwe Groninger Encyclopedie

P. Brood, A.H. Huussen en J. van der Kooi (1999)

Gepubliceerd op 20-09-2021

Oudejaarsavond

betekenis & definitie

Is van oudsher een avond van gebak (nieuwjaarskoeken (kniepertjes in het nieuwjaarsijzer gebakken), spekkendikken of oliebollen) en lawaai. Hoe dichter klokslag twaalf nadert hoe meer schoten en knallen worden gehoord.

Naar men zegt om de boze geesten te verdrijven. Vroeger schoten volwassenen met hun geweer of pistool, terwijl de jeugd holle sleutels, gevuld met kruid en een luciferkop, tegen de muur sloeg. Anderen haalden carbid bij de plaatselijke smid en zorgden in het bezit te komen van een stevige verfbus, waarin aan de onderkant een gaatje werd gemaakt. Een klein stukje carbid en wat spuug erin, een lucifer of kaars voor het gaatje in de bodem en de daaropvolgende ontploffing ging met een flinke knal gepaard. Ook werd om twaalf uur de klok wel geluid. Een groot deel van de jeugd vermaakte zich met het slepen.

Alles wat los op de boerenerven stond, zoals hooi werktuigen, boerenwagens en sleden, werd weggesleept en elders, meestal op een plein verzameld. Landhekken waren vooral voor de jongere jeugd geliefde objecten. En overal loopt het verhaal dat men eens een boerenwagen uit elkaar genomen en op de vorst van een schuur weer in elkaar gezet heeft. Het volksgeloof wil dat om twaalf uur de koeien op stal praten en dat Tussen ol en nij-joar ien / Is alle wodder wien.Lit.: Ter Laan, Volksleven II, 116.

< >