Aan het eind van de laatste ijstijd, het Weichselien, door de wind afgezet fijn zand. De afzetting vond plaats onder toendra- of poolwoestijnomstandigheden, waarbij de vegetatie spaarzaam was of zelfs ontbrak.
Omdat dit zand het toenmalige landschap met een dunne laag bedekte, wordt het dekzand genoemd. Door het windtransport zijn de zandkorrels fijn en afgerond en voelen zacht aan. Buiten het zeekleigebied ligt dekzand vrijwel overal in de provincie aan het oppervlak; in de Veenkoloniën is het dekzand na afgraven van het veen weer tevoorschijn gekomen.
