Streven om door bronnenstudie het katholieke geloof te doen herleven, o.a. door bestudering van de geschriften van de kerkvader Augustinus. Het jansenisme ontleent zijn naam aan de Nederlandse theoloog Cornelius Jansenius (| ansen).
Jansenius (1585-1638) werd in 1630 hoogleraar te Leuven en zes jaar later bisschop van leperen. Zijn hoofdwerk, Augustinus. na zijn dood verschenen, werd terstond op de index geplaatst.
Het kenmerkende van het jansenisme is de bestrijding van het calvinisme. Daar de jansenisten zich evenzeer tegen het pausdom keerden, kwamen ze in hevig conflict met de jezuïeten. Het Nederlandse jansenisme kwam in 1723 tot een schisma met Rome, een scheuring die de Oudkatholieke Kerk deed ontstaan.
