Emancipatie verwijst naar het proces waarbij iemand zich losmaakt van beperkende sociale, politieke of economische invloeden en verantwoordelijkheid en autonomie verkrijgt.
In de algemene zin kan emancipatie worden beschouwd als de "bevrijding" van onderdrukking of overheersing en de verwerving van gelijke rechten en vrijheden. Voor kinderen betekent dit dat ze de rechten en verantwoordelijkheden verkrijgen die normaal gesproken aan volwassenen zijn toegekend, nog voordat ze meerderjarig zijn.
Emancipatie kan ook verwijzen naar specifieke bewegingen of ontwikkelingen, zoals de vrouwenemancipatiebeweging, die streeft naar gelijke rechten en kansen voor vrouwen, of de afschaffing van de slavernij en de bevrijding van slaven.
