VINEX staat voor Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra dat stamt uit 1991. Deze notitie richt zich op nieuwbouwplannen rondom grote stedelijke gebieden.
De VINEX is ontstaan door de groeiende bevolking in de jaren 90. In het VINEX-document staan een aantal uitgangspunten beschreven die betrekking hebben op de bouw van nieuwe woonwijken. Eén van de belangrijkste uitgangspunten was dat de nieuwe woonwijken rondom grote steden werden gebouwd. Dit omdat op die manier de open ruimte in Nederland behouden zou blijven. Daarnaast ging het om het tegengaan van de dreigende uitloop van middelgrote steden, de versterking van bestaande voorzieningen en winkelcentra en om het inperken van het woon- en werkverkeer.
Met de VINEX-woningen richtte de regering zich vooral op middenstanders met jonge kinderen die in rustige omgeving dicht bij een stad willen wonen. Alle nieuwbouwwijken die vallen onder de VINEX worden VINEX-wijken genoemd en zijn tussen 1995 en 2005 gebouwd.
