Zuidnederlands Woordenboek

Walter De Clerck (1981)

Gepubliceerd op 03-02-2023

om

betekenis & definitie

1. Zeer vaak in verb. met een infin. waar in de standaardt. steeds om te gebruikt wordt, of een infin.-constr. met te (zonder om) als er geen sprake is van een doel, bestemming of strekking.

- Zie de aanh.

Omdat de droom zijn levensverlangen te gemoet kwam en de ontgoocheling hem te zwaar om dragen zou geweest zijn, VAN HEMELDONCK 1946, 91.

Alsof we kaart aan het spelen zijn en het mijn maats beurt is om delen, raapt hij mijn ivoren verlangens bijeen, JONCKHEERE 1957, 133.

Het was niet prettig om zien. Maar wat ik vanmorgen zag was naarder, VAN AKEN 1963, 139.

Verdriet en lasten van de ouderdom. Bartje maakt het niet zo zwaar om dragen, VAN REMOORTERE 1965, 183.

Het is vooral nuttig om weten voor de beweging, die in haar programma en akties moet rekening houden met het opleindingspeil van de leden, Vrouw en Wereld febr. 1975, p. 24.

Dit zijn weefsels waarvan de inslagdraad rekbaar is en daardoor zeer aangenaam om dragen, Vrouw en Wereld juli/aug. 1976, p. 22.

Een paar weetjes, goed om weten, Vrouw en Wereld dec. 1977, p. 9.

2. In de verb. om ter + superl., in de standaardt.: om het + superl.: om ter eerst, om het eerst; om ter hardst, om het hardst, enz.
- Zie de aanh.

Onze drie jonge dokters zijn om ter eerst weggelopen naar het postkantoor om ‘Leo’ aan de draad te krijgen, JONCKHEERE 1957, 50.

Niet die je maakte om ter mooist en om ter grootst, Vrouw en Wereld jan. 1974, p. 12.

(Zij) zullen hun boten om ter mooist opsmukken en naar de Phoenixbrug komen gevaren, Gentenaar 10/5/1977.

In sommige klubs is het devies om ter hardst, om ter laagst en om ter zotst; het spreekt vanzelf dat daar geregeld een crash plaatsheeft, Gazet v. Antw. 5/7/1977.

3. In verb. met een bnw., waar in de standaardt. een ander vz. gebruikt wordt; hierna volgen slechts enkele voorb.: blij om iets, met iets; dankbaar om -, voor -; gelukkig om -, met -.

Conscience, die me om deze afleiding blijkbaar dankbaar was, TEIRLINCK-V.D.W. 1928, 10.

Teledienst springt in en vertrouwt de zorg over de kinderen toe aan een alleenstaande weduwe. Mevrouw X is zeer gelukkig om deze oplossing, Vrouw en Wereld juni 1974, p. 5.

Ook wie achteraf niet inschreef was blij om het bezoek en de kennismaking met KAV, Vrouw en Wereld okt. 1976, p. 17.

Sam.; Het bijw. om vormt met ww. een groot aantal sam. Op hun alfabetische plaats zijn alleen de meest gebruikelijke opgenomen, die in betekenis afwijken van het gebruik in de standaardt. of evt. daar helemaal niet voorkomen.

- Zie echter ook bij de grondwoorden.