Zuidnederlands Woordenboek

Walter De Clerck (1981)

Gepubliceerd op 03-02-2023

aan

betekenis & definitie

I. Als vz.

1. In verb. met prijzen, bedragen e.d., veelal bij ww. als (ver)kopen, opkopen, leveren enz. Ter aanduiding van de prijs per eenheid of per hoeveelheid, bij het berekenen van een totaal bedrag: a, tegen - (per meter, per kilo enz.); twintig meter aan 10 frank, 20 meter a 10 frank, 20 meter tegen 10 frank per meter; - ter aanduiding van prijzen bij prijsbepalingen, omschrijvingen van leveringsvoorwaarden enz.: tegen (een zekere prijs te koop zijn); buiten de handelst. veelal: voor (een zekere prijs gekocht hebben).

Martinus werd zelfs de gelegenheid geboden om de drie vierden der bouwgronden op te kopen langsheen de dijkpromenade, aan vijf centiem per vierkante meter! BRULEZ 1950, 56.

Dan mogen we aan de helft van de prijs op de trein zitten! GHYSEN 1963, 120.

Wij kopen alle soorten meubelen en huisraad aan de hoogste prijs, Gent 12/8/1976, p. 21.

Te huur aan zeer gunstige voorwaarden, groot atelier, geschikt voor alle doeleinden, Advert. (ed. Rupel) 24/8/1976.

Stuur mij uw behandeling met dubbele werking in diskrete verpakking aan de introduktie-prijs van 299 F, Vrouw en Wereld febr. 1977, p. 46.

De eerste aandelen werden gekocht aan 2 fr., Gazet v. Antw. 21/4/1977.

Grote verkoop van: ijskasten - diepvriezers - afwasen wasmachines enz... aan uitzonderlijke prijzen, Gazet v. Antw. 23/4/1977.

Entreekaarten aan 50 fr. geven ook toegang tot het bal, Gentenaar 12/8/1977.

Naar jaarlijkse gewoonte kunnen de plechtige communicanten - vormelingen van dit jaar mee aan halve prijs, Kerk en Leven (ed. Boom) 27/4/1978.

Aspergeplanten aan 1,50 F het stuk, Klokske 27/4/1978.

2. Ter aand. van een snelheid: aan 100 km per uur rijden, (tegen) 100 km per uur; aan een snelheid van enz., met een snelheid van -.
3. Ter aand. van een bereiken of raken aan: bij; die plant staat te hoog, ik kan er niet aan.
4. Ter aand. van een nabijheid, in toep. waar in de standaardt. bij gebruikt wordt.

Ze hielden ten slotte halt aan ergens een eenzame woonst, BOON 1961, 109.

Zwemmen, bijeenkomst aan de klub, Maand febr. 1977, P. 15.

De zingende katten deden het weer uitstekend, terwijl Tybaert de kater en de gelaarsde kat aan de eretribune hun beste grappen uithaalden, Gazet v. Antw. 9/5/1977.

In december jl. zocht en vond ik in het centrum van Brussel een parkeerplaats aan een parkeermeter, Touring 22/2/1978, p. 12.

5. In een groot aantal verb. met ww. en nomina. Hierna volgen slechts enkele voorbeelden; het in de standaardt. gebr. voorz. staat tussen haken.

Daar zullen onze kleine mannen aan (van) smullen! VAN HEMELDONCK 1946, 54.

Wanneer de meester te spreken begint, valt het op hoe moeizaam hij aan (uit) zijn woorden komt, TEIRLINCK 1952, 2, 243.

Hij die zo gevoelig was aan (voor) critieken! LIA TIMMERMANS 1962, 60.

Ondertussen is er een ander communautair aspekt van de leefmilieu-bescherming aan (om) de hoek komen kijken, Knack 21/2/1973, p. 26.

meer dan 50% van alle ingeënte personen hebben baat aan (bij) de inenting tegen griep, Vrouw en Wereld nov. 1975, p. 44.

Aan dit alles werd een einde gebracht, door het verschijnen van een nieuwe korrespondent aan (bij) Vooruit, BOON 1977, 111.

Ik ging mijn kop onder de kraan steken, nam een slok whisky aan (uit) de fles en vertrok naar het kantoor, GEERAERTS 1977, 108.

Lucien wil met alles vergeleken worden, maar niet met een grootprater. Daar is hij allergisch aan (voor) en dat zal hij ook altijd wel blijven, Gazet v. Antw. 15/7/1977.

Vaak in de verb. zich interesseren aan - (vgl. fr. s’intéresser à), belang stellen in; zich interesseren voor (iem., iets); geïnteresseerd zijn in (iets), enz,.

Er was anders niet veel waaraan Adélaïde zich werkelijk interesseerde, tenzij aan haar kind, WALSCHAP 1939, 94.

Zo bleef vader, die zich aan de schilderkunst steeds interesseerde, op de hoogte van al wat er gebeurde, LIA TIMMERMANS 1962, 173.

Interesseert u zich aan „Grill & Barbecue’s”? Dan is er voor u een goede handleiding verschenen, Vrouw en Wereld nov. 1973, p. 40.

Ik weet hoe jij ook, je daaraan interesseert: derde wereld, interdiocesaan pastoraal beraad, politieke teologie... noem maar op! Vrouw en Wereld mei 1974, P. 5.

Ik was uitermate geïnteresseerd aan de teksten over de spreiding van de bevolking, de evolutie van de aangroei, het geboortenoverschot, enz., Vrouw en Wereld dec. 1975, p. 44.

II. Als bijw. (ook als pred. bnw. op te vatten) - In de verb. aan zijn, bezig zijn.

Kwart, neen twintig minuten over negen, want de hoogmis kon iets meer dan een kwartier aangeweest zijn, had zij van in de schuur gehoord dat er volk binnen kwam, ELSSCHOT 1960, 185.