naam van een Middelnederlandse Marialegende uit de 13de eeuw, bewerkt naar een Latijns voorbeeld. Om zijn eer te redden sluit Theophilus een verbond met de duivel, maar Maria redt hem uiteindelijk door hem het getekende verbond met de duivel terug te bezorgen.
Deze legende kan als het prototype van de Faust-sage worden beschouwd.
