Vrije Gemeente - In 1877 werd de Vereniging De Vrije Gemeente opgericht door enige honderden lidmaten van de Nederlands-hervormde Kerk die zich met die kerk niet meer konden verenigen. Onder leiding van Ph.R. en P.H.H. Hugenholtz stichtten zij een eigen gemeente, met een eigen karakter en geheel ingesteld op het aankweken van godsdienstig en zedelijk leven dat zich niet tot het christendom beperkt, maar ook dankbaar aanvaardt wat wijzen gedurende alle eeuwen verkondigd hebben. In 1880 werd het kerkgebouw (naar ontwerp van G.B. en A. Salm*) aan de Weteringschans betrokken.
De gemeente beschikte over een vermaard koor, dat jarenlang onder leiding van Anton Tierie* heeft gestaan. In 1964 heeft de Vrije Gemeente haar gebouw aan de Weteringschans verlaten; voorlopig kwam men bijeen in het Minervapaviljoen* en in 1967 werd verhuisd naar een pand in de Van der Boechorststraat (architect G. Rietveld), waar nu het Joods Cultureel Centrum* is gevestigd. In 1970 kwam de Vrije Gemeente op het huidige adres, Johannes Vermeerstraat 19. Het gebouw aan de Weteringschans is sinds 1968 het onderkomen van Paradiso*.
LIT. J.A. Groen jr., De Vrije Gemeente honderd jaar, O.A. 1977, 290.
