XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Uitkijk, De

betekenis & definitie

Uitkijk, De - Filmtheater, Prinsengracht 452, heette oorspronkelijk "City Bioscope" (sinds 1913). Het was het eerste avant-gardetheater in Nederland en werd geopend in 1925 met de inmiddels klassiek geworden film "La Passion de Jeanne d'Arc" van Carl Dreyer. In het voorprogramma werd de documentaire "Heien" van Joris Ivens vertoond. Dat was een belangrijke gebeurtenis voor veel filmliefhebbers, die een verwoede strijd hadden aangebonden tegen het toen snel groeiende bioscoopbedrijf, dat ten prooi dreigde te vallen aan "flauwekul en nonsens". Tot de voorvechters van het filmtheater behoorden Mannus Franken, Henrik Scholte, Menno ter Braak en Joris Ivens.

Zij gaven de Uitkijk De slogan mee: "De betere films komen er toch". In 1933 vond een restauratie plaats. Bij het 50-jarig bestaan (1979) werd er het boek van Charles Boost "Van Cinéclub tot Filmhuis" ten doop gehouden. In 1995 fuseerde De Uitkijk met Cinecenter-filmtheaters aan de Lijnbaansgracht en vormde het een onderdeel van Europa Cinemas.