XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Taxi

betekenis & definitie

Taxi is als openbaar vervoermiddel de opvolger van de elektrische Atax*, in 1909 in exploitatie gebracht door de Amsterdamsche Rijtuigmaatschappij (A.R.M.*). De taxi's van deze maatschappij heetten Drietax (voor drie personen). Er zijn verscheidene andere maatschappijen geweest die taxi's exploiteerden, waaronder Entam en A.A.A.C. De eerste taxichauffeur was in 1908 J. Alderse Baes.

Zijn voertuig was een door elektriciteit voortbewogen wagen. Zijn latere collega was Jan ten Klei. Beiden waren in dienst van de A.R.M. De eerste taxi kreeg van de gemeente het nummer 53; het was een doornummering van de zogenaamde aapjes*. Er reden in 1918 namelijk ook nog 52 aapjeskoetsiers in A. De maximumsnelheid van de taxi's was veertig kilometer per uur; de maximumafstand tachtig kilometer. De taxi's waren herkenbaar aan de blokband en aan een lichtbak boven op de wagen met het woord "taxi". De wagens waren verenigd in de Taxi Centrale Amsterdam.

In okt. 1965 werden in A. de fooien afgeschaft, althans in theorie. In 1977 is de gele taxipaal in gebruik gesteld, voor het eerst op het Concertgebouwplein. Er zaten twee telefoons in: een voor de inkomende particuliere gesprekken en een voor rechtstreekse verbinding met de Taxicentrale. De taxichauffeurs zijn verplicht volgens een rooster te rijden, waardoor er op alle uren van de dag en de nacht taxi's beschikbaar zijn. Taxi's hebben als verlengstuk van het openbaar vervoer voorrechten, zoals het gebruik van vrije trambanen in het verkeer. De taxi's zijn thans alle voorzien van een alarminstallatie en kunnen met de mobilofoon berichten doorgeven aan elkaar, aan de centrale en aan de politie. Sinds 1999 is de monopoliepositie van de TCA (1.300 taxi's) doorbroken en is ruimte ontstaan voor andere taxibedrijven, waaronder Taxi Direct (100 taxi's). De invoering van het nieuwe taxibeleid leidde in de jaren 2000 en 2001 tot veel confrontaties tussen de TCA enerzijds en de gemeente en Taxi Direct anderzijds.

LIT. René Zwaap, Het recht van de sterkste, De Groene Amsterdammer 20 jan. 2001.